Krantz Aloe
Tshikhopha

© Roger de la Harpe

Dzina

Krantz Aloe/tshikhopha

Dzina ḽa tshi Latin

Aloe arborescens

Ṱhaluso

Hetshi ndi tshikhopha tshine tsha vha na matsinde manzhi,tshine tsha vha na maṱari o khwaṱhaho a muvhala wa tshitopi na girini. Maluvha kanzhi avha ana ṱhodzi atshi swika magumoni avha a tamisaho na muvhala wa tshitopi, tsha vha na luluḓi. Luluḓi lu shuma u lafha malwadze a thumbuni lwa miṅwaha minzhi yo fhelaho.
Maṱari ahone aya dovha akona u vhea maḓi u itela musi wa gomelelo tshi kone u tshila nga maḓi tshe tsha ḓi vhetshela one ḽithihi kha maṋa a maluvha matsuku aya kona u vhonala ubva nga ṅwedzi wa Shundunthule u swika Fulwana. Maluvha a vha na thanda ya hone a tou vha na tshivhumbeo tha Tubular.
Zwikhopha zwinzhi ndi zwa ndeme kha zwiḽiwa zwa zwimela na kha zwiṋoni zwa u funa ḓuvha zwine zwa dalela ḽiluvha zwi tshi ṱoḓa mutoli nga tshetsho tshifhinga zwa dovha zwa tshinyadza ḽiluvha.

Nḓowelo

Sa zwine dzina ḽa amba zwone tshikhopha tshi aluwa nga maanḓa kha zwikwara na matomboni, tshi ya dovha tsha wanala maḓakani o tsitsikanaho. Hetshi ndi tshone tshikhopha tshine tsha wanala na fhethu hune ha vha na maḓi na dzi thavhani na hone tshi hone na Afrika Tshipembe na Mozambique, Zimbabwe na Malawi.

Mawanwa

Maḓi a hetshi tshikhopha ane a vhavha vhukuma aya shumiswa nga vhathu vhanzhi a tshi itela u lafha manwe a malwadze, fhedzi kha minwahani yo fhelaho nga hangei dubo lwa western ho ḓo waniwa zwishumiswa zwa u fhodza zwa tshikhopha.
Zwa u fhodza zwa hetshi tshikhopha zwo ḓo waniwa nga murahu ha u bomiwa ha WWII musi vhathu vho bomiwaho vha tshi lafhiwa nga zwikhopha.