Bushwillow
Muvuvha

© Roger de la Harpe

Dzina

Muvuvha [Combretum zeyheri]

Tshivhumbeo

Ndi muri ḓaka wo ḓoweleaho, u ne wo kaliwa wav ha wo lapfa 4m. uya mela fhethu ha mavu o tsesaho nah u ne asongo tsesaho. maṱari awo o hulesa u fhira a miǹwe miri ingaho sawo.

Maluvha na Mitshelo

Maṱari a Muvuvha nga muvhala a vha a madala na vhuṱaḓa kha wo nahone aya nukhelela. Maluvha a Muvuvha aya pupuma lwa tshifhinga tshilapfu kana luvhili vhukati ha ǹwedzi wa Luhuhi u swika nga wa Ṱhafamuhwe. Mutshelo wa wo u vha u muhulu u tshinga u na maphapha maṋa, wo hula u fhira mitshelo ya ḓaka kha mivuvha, uya sela u hone kha muri naho maṱari ono wa.

Mushumo wa Muri

Tshiṱaka tsha Muvuvha tshi na midzi yo nonaho ine yo kaliwa ya vha yo lapfa 3/4m fhedzi yo tsa lwa 20cm. vhafumakadzi vha anzela u shumisa midzi iyi u lungedza zwithatha zwavhuḓi zwo kwaṱhaho. Kale zwithatha izwo zwo vha zwi tshi shumiswa sa ndilo, kana zwsa lungedzwa lwo khwaṱhisedzwaho uri zwi si bvuḓe zwa shuma u hwala maḓi atshi iswa fhethu ho fhambananaho. Haano maḓuvha zwithatha izwo zwi shumiseswa u vhulunga thundu kana zwa tou rengiswa lwau bindudza. vhaǹwe vha zwi khavhisa ngau lungedza midzi yo sedza nṱha na fhasi, matungo na matungo ho shumiswa mbalo dzau linganisa zwa dovha zwa khavhisedzwa nga muvhala museṱha na wa musumbusumbu. Muvhala wa musumbusumbu u vha wo wanala kha muri wo no pfi “Kiaat”, hu no ha wa museṱha u vha wo wanala kha muri wo no pfi “wild seringa”. Hei miri ya lovheiwa hu ya bva mivhala iyo mivhili ino shumiswa u khavhisa zwithatha zwo lungedzwaho nga Muvuvha.
Midzi ya muvuvha iya dovha ya shumiswa u ita malungu a khomba dzi tshi ya u laiwa, matavhi a hone a shumiswa u luka mavhudzi. Matavhi o omaho a ya fhiswa, miora ya vhilisiwa ya konaha u shumiswa u ḓodza mavhudzi uri a tatamuwe a vhe mahulu. maṱari a muvuvha a ya thusa kha u alafha mukhushwane. Aya vhilisiwa a nwiwa luraru nga ḓuvha. midzi iya thusa u alafha dangani. Madavhi a tshiṱaka tsha muvuvha a ya vhaḓiwa ha itiwa mapfumo a vhatukana vhaṱuku u ri vh gude u zwima phukha ṱhukhu.

Ngudo

Mavhuru vha u vhidza Raasblaar ngauri a ita muungo wao musi u tshi vhudzulwa nga muya.

I wanala fhii?

U wanalesa fhano Afrika tshipembe fhedzi fhethu vhupo ho ḓalesaho miri ya khuni sa Mpumalanga na Limpopo.