Mapfhumba ya machudeni yo macha ya 'Release Mandela'

© Dr Peter Magubane
Swichudeni swa University ya Cape Town va hoxa xandla eka mapfhumba yaku humesiwa ka Mandela hi malembe yava 1980s.
Mapfhumba ya machudeni yo macha ya ‘Release Mandela’ e University ya Cape Town (UCT) hiva 1980’s ayari na nkoka swinene eka ntshuxeko wa tiko ra Afrika Dzonga, laha a ku kombisiwa kuvilela eka ku khomiwa ka mubohiwa wa tipolotiki Nelson Mandela e Robben Island. Machudeni va UCT va hlanganile ehandle ka kuhambana ka nhlonge na mindzhavuko ya vona, ku tiyisisa leswaku tiku rikuma ntshuxeko na ndzinganelo eka vanhu hinkwavo.
UCT a yitiveka tani hi university leyi ayi lwela ntshuxeko himinkarhi ya xihlawuhlawu, ayi amukela machudeni ya vantima kuya dyondza kona no bakanyela etlhelo ti Group Area Acts hikuva yitlhela yi pfumelela vantima kuya tshama eti hostele tale xikolweni. Machudeni ya UCT ava lwisana na khale ka prime minister PW Botha, milawu yakwe yantshikelelo na xiyimo lexi xa xihatla lexi Afrika Dzonga ayi langutane na xona. Machudeni vatinxaka tohambana hambana na mindzhavuko yohambana ava hlengeletana e switepisini swa university naswona vakombisa ku vilela ko hola swinene mayelana na xihlawuhlawu, milawu leyi ayi tshikelela vanhu xikanwe na ku pfaleriwa ka Nelson Mandela.
Mapfhumba lawa yo macha hixitalo aya kavanyetiwa hi maphorisa naswona machudeni aya boheka kuti sirhelela loko va biwa hi ti sambhoko (a type of rod) hi maphorisa kuva hangalasa loko vaza va fika laha vanga kona. Himinkarhi yotala ku macha loku aku languteriwe kuva loku kunga hola swinene xikanwe naku kombeta kupfumela ka machudeni eka ntshuxeko, timfanelo leti ringanaka xikanwe na ku herisiwa ka xihlawuhlawu.

“Loko vanhu vatiyimiserile vanga hlula xinwana na xinwana.” ~ Nelson Mandela

Mandela 100 - Mandela: A Man of Principle

Brenda Fassie loyi a khumbekile,ntlhambi ya ndhuma ya Afrika Dzonga ya vuyimbeleri bya pop, a vukarha Mandela....more

Mandela 100 - The Charm of Mandela

Nelson Mandela uvuyele e kaya kayena e Soweto endzhaku kaloko a humile e khotsweni hi 1990. Nelson u kulele e No. 8115 Vilakazi Street laha ...more

Mandela 100 - The Fight for Freedom

Mandela a rhandziwa swinene hi vaseketeri va yena naswona ari xikombiso xa ntshuxeko eka vanhu hinkwavo. A langutiwa tani hi xivumbeko xa xi...more

Mandela 100 - The Mandela Legacy

Mandela akuma Honorary Doctorate e University ya Witwatersrand e Johannesburg....more