Ba ile ba golegwa le go thotšharwa
Ka ntle le ditaelo tša go thibela mesepelo ya gagwe, Winnie tšwetše pele go šoma ka mafolofolo go lwela tokologo. Ka 1969 o ile a golegwa ka fase ga karolo ya 6 ya Molao wa Botšhošetši yeo e šupeditšwego gore motho yo mongwe le yo mongwe a ka golegilwe ka ntle le bogale gomme a sware ka ntle le thušo ya semolao ge e le gore ba le kotsi go molaong le toka.
O be a le kgolegong ya sephiri dikgwedi tše lesomepedi šupa, matšatši a 200 mathomo o be a sa bone batho ba ka ntle le batho ba go mo sekiša bao ba bego ba mo hlakiša kudu. Sellathekeng sa gagwe se be se na le mpete wa mafele, mapai a go ba le sepatso sa moroto; lebotlelo la plastiki ya meetse; komiki le pakete ya sanitary ya go hloka mokgoko .
Go be go na le lebone ka godimo leo le be le mofahla, o be a sa kgone go bona bošego goba mosegare. Hlaselo ye e be e šoro kudu. O be a sa dumelelwa go robala ya matšatši a mahlano gore batho ba tsekišo ba hwetše tshedimošo. Yo mongwe wa bagolegwa gore a lebelele ge ba mo sotla. Ba mmoditše gore twantšho ya gagwe ke yona e tlo hlolago tlaišo le bohloko bja bagolegwa ba bangwe.
Go Palelwa Ke Go Kgotlelela
Mafelelong, Winnie o ile a kgaoga a ba tshepiša go fetola dipotšišo. Teko ya gagwe e thomile ka Desemere gomme o ile a lokollwa ka ntle le go bonwa molato. O ile a fiwa kiletšo ya taelo ye mpsha. Ye e be e mo thibela go feta ya pela. O be a se dumelelwa go tlogela ntlo ya gagwe magareng ga iri ya 6am le 6pm.
O ile a etela tate wa gagwe mo Transkei pele kiletšo e thoma go šoma, yo a thomilego go hlakahlakana ka lebaka la melao ya gae. Le ge e le gore kiletšo ya taela ya gagwe e be e šoma, o ile a ya go etela monna wa gagwe mo Robben Island. Maemo a be a se botse gomme o sepetše a le nngele.
Morago kua gae o ile a palelelwa ke go beakanya. Maphodisa a be a hlwa a hlasela ntlo ya gagwe e bile ba fela ba senya, ba thuba goba go pomiwa. Ka ntle le tše ka moka, tumelo ya gagwe e ile ya ba le maatla gomme o tšwetše pele go tliša molaetša wa gore a ka se tšhošetšwe.
Šomišwa bjalo ka sekepe sa go tšhaba
Winnie o golegilwe gape ka 1973 ka lebaka la gore o kopane le yo mongwe yo a ganetšwago, motšeaseswantšho, Peter Magubane. Kahlolo ya gagwe ya kgweding tšee lesomepedi o be e a swanetše go e direla mo kgolegonga ya basadi mo Kroonstad, eupša o hweditše gore maemo a madula a kaone gomme a lokollwa ka morago ga dikgwedi tše tshela.
Ge kiletšo ya taelo e felela ka 1975 ga se ya mpshafatšwa. O tšwetše pele go itapiša mo thulanong ya baithuti ya Soweto ka 1976. O thušitše go hloma Soweto Parents’ Association’ e be e hlokomela bao ba ilego ba golegwa le go gobala ka dihlaselo.
Le ge e le gore Winnie o be a šoma bjalo ka thekgo ya borabele, mmušo o mo dirišitše bjalo ka sekepe sa go tšhaba. Ba ile ba mo golegwa gomme ba mo swarwa dikgwedi tše hlano pele ba mo fa kiletšo ya taelo ka 1977.
Ileditšwe Go Brandfort
Ngwaga wa 1997 o be a ileditšwego go ya toropo ya Brandfort ya Freistata. E be e le fao mo a tlo dulago mengwaga ye seswai. Bahlankedi ba mmušo o boditše badudi ba toropo gore Winnie o kotsi, gomme ba swanetše go mo ila. Le ge go le bjalo, Winnie o be a šoma ka maatla mo kamanong ya gagwe gomme a kgona go hlagola setšhaba tikologong ya gagwe.
Ge a sa le fao o ile a thoma khitšhini ya sopo, serapana sa gae, dillathekeng, senthara ya maphelo, mekgahlo wa go loga, sehlopha sa ditšhiwana le baswa ba basenyi.
Translated by Lebogang Sewela
Ka morago ga ge Winnie a lokollwa go tšwa ka ntle ga naga ya gagwe mo Brandfort o ile a dumelelwa go boela morago gae ka 1986....
Winnie Madikizela-Mandela ke gopolwa ka go ba “mme wa setšhaba” le meruswi ye a kopanego le yona ka go ba mosadi wa Nelson Mandela nako...