Go Bopa Bja Geological Mo Afrika Borwa

© David Fleminger

Sehlopha Sa Dominion

Re nagana gore mašeledi a sehlopha sa Dominion a tsentšhitšwe mengwaga ye 3.07 pili ye fetilego, mo rift Valley yeo e bopilwego ge legogo la ka fase la craton le thoma go tšwela pele. Kgatelelo ye e ile ya tšweletšwa ke igneous intrusion go tšwa go mantle. Dillaga tše dingwe tša Dominion Group di nale mašaledi a gauta, ao a theogilego ka katlego ye nnyane.
Ga go na se sengwe se se tsebegago ka ga sehlopha sa Domninion Group; ka ge tše kamoka di diregile nako ye telele kudu ye fetilego e bile go na le mafelo a mmalwa a go boloka matlapa. Mo lefelong la Vredefort, go fa mohlala, sehlopha sa Dominion se tsebega ka llaga ye tshesane ya lava yeo e bontšhwago mo lefelong le le tee goba a mabedi.
Ka morago ga ge sehlopha sa Dominion e beilwego, dikarolo tša kaapvaal craton di ile tša fokotšega gomme dibasins di be di tletše ka meetse. Se se ile sa hlama lewatle le le golo kudu, go kgabaganya kontinente e be di sediments tše kgolo e be di thoma. Mo lebakeng le, go na le mohola go tšea tebeledišo ya meetse ye kgatha mo tshepedišong ya sedimentation.

Sehlopha Se Se Golo Sa Witwatersrand

Gabotse, meetse a sepediša dikarolo ka mothopo wa letlapa. Lebelo la meetse le laetša bokgole bjo dikarolo bo tla bo sepelago. Ge a ka mekgatlo ya meetse e betha mebele ye megolo (go swana le Letsha goba lewatle), e fokotša kelelo gomme dikarolwana tša mabung di wele fase le go nwelela fase. Dikarolwana tše nnyane, go swana le mohlaba le legare, di sala gegilwe ka gare ga meetse go feta e bile di na le go išiwa kgole le lebopo. Lebaka la gore ke ka le botše dilo tše kamoka le tlo ba bohlokwa sebaka nnyana.
Ka fao, mengwaga ye 2.97 pilione ye e fetilego, dillaga tše mmalwa tša leswika la sedimentary di be di beilwe ka fase ga lewatle tšeo akareditšego bontši bja selehono sa bogare bja Afrika Borwa. Se se bitšwa (West Rand Group) di hlomile dikagego tše mmalwa tša go kgahliša, tša go swana le eponymous Witwatersrand Ridge tšeo di šomago magareng a Germiston le Krugersdorp.
Ka nako ye nngwe ka moragonyana, letšoba la craton le le nnyane le naga di wetše ka gare molokoloko wa leopo le basins. Bjale dinoka di ile tša tšhabešetša go ya ka Leboa Bodikela le ka gare ga molokoloko wa depressions, mo go be go na le disposition ka lebelo. Matlapa a bopelwego mo nakong ye a bitšwa "Central Rand Group". Mmogo, West Rand Group le Central Rand Group di bitšwa Witwatersrand.

Semakatšo sa Geological

Sehlopha sa Central Rand se be se le se kgethegilego, le ge go le bjalo, mabele a gauta a be a loketšwe gare ga maloa a dinoka mmogo le matlapa. Se se hlotše lefapha la gauta la maemo mo lefaseng, le na le di gauta tšeo di ka lekanago planetâ. Ka moragonyana, dillaga tša gold-bearing conglomerate (di bitšwa Reefs) di tla ba le meepo ya katlego. Mothopo wa gauta wa dikarolwana tše, o sale se le semakatšo sa geological.
Gare ga mengwaga ye 2.7 pilione ye e fetilego, Kaapvaal Craton e ile ya thulana le craton tša Zimbabwe craton go ya go leboa. Se se hlotše thaba ya mammoth yeo bjale e bitšwago Limpopo Mobile Belt. Gape e hlotše mafula a magolo a lava a ntšha magogo a cratons, ao a akareditšego phetogo ya Witwatersrand ya sehlopha se se golo. Lavas tše di bopa dillaga tša ka fase tša sehlopha se golo sa Ventersdorp.

Sehlopha Se Se Golo Sa Transvaal

Go ya pele, go ka ba mengwaga ya dibilione tše 2.5 ye fetilego, kaapvaal craton e fokotšegile gape ka sebele e be ya hloma dihlophana ka lewatleng. Ye e ile ya thoma sedimentation ye nngwe ye boima e be e laetša mathomo a sehlopha se se golo sa Transvaal. Se gape se sepelelana le mafelelo a archaean le go thoma gwa nako ya proterozoic yeo e tšerego mengwaga ye e ka bago dimilione tše 570 ye fetilego.
Sehlopha sa Transvaal ke ngata ya go kgahliša ya maswika. Llaga ya fasefase, ye e bitšwago reef bathobaso, e na le mehlala ya gauta. Ka godimo ke sehlopha sa Chuniespoort. Llaga ye; e na le bohlatse bja tše dingwe tša lefase la bophelo mo lefaseng - photosynthesising cyanobacteria. Ga e kgwagale e kgahliša, eupša dimaekropo critters tše di lokollwa oksitšene le tšhila gomme e na le maikarabelo a go oketša maemo a mahala a oksitšene mo lefaufaung. Oksitšene ya cyanobacteria le yona e fetola ka meetse a lewatle go hlola tshipi ye kgolo yaditaeoksaete tša bohlokwa, tšeo di feleleditšego ka tshipi le mašaledi a mankanese deposita ao re a epago lehono.

Malmani Dolomites

Dipaktheria di gola ka gare meetse, go swana le mohuta wa coral Reefs, gomme e monwa khaponetaeoksaete go tšwa meetseng. Se se dirile lalasiamo ya khaponate gore e šome ka lebelo, e be akaretša khomaretšo ya llaga la gooey layer of bacteria.
Dipakteria di tšwela pele go gola gape godimo ga llaga la kalasiamo gomme tshepedišo yeo e be e boeletšwa gape. Se se hlamile dikholoni tša dipakteria tša sebopego sa dome; tšeo di ilego tša, fossilised dira dira boipiletšo stromatolites. Mehlala ya stromatolites tše tšhogilego di tše - šupilwe mo lefelong la Vredefort omme di laeditšwego bjalo ka karolo ya lefelo la Bohwa la Lefase.
Kalasiamo ya khaponate le yona e bopa llaga la matlapa le bitšwago malmani dolomites. Dilo tše di bohlokwa ka gobane dolomite e ile ya lewa ke meetse ao a ilego a tsenelela le legogo la mo leswikeng, go bopa itšhireletša. Ka morago, diitšhireletšo magageng tše di tla ba lefelo la mafelelo la kutšo la botho ba pele ba badimo, go swana le Mdi. Ples le Little Foot. Fosil ya go tuma e hwetšago mo kagong ya botho, Sterkfontein, makapansgat le Taung ka moka di tšwile mo llaga ya limestone ye. Go šišintšwe gore Vredefort e ka ba le seabe sa go hlola magogo ao a tlišago go itšhireletša magageng, gomme re thušitše go rarollwago ntle le bohloko bja tšweletšo ya batho.

The Bushveld Igneous Complex

Ka morago ga tloša ya sehlopha se se golo sa Transvaal Supergroup, go be go kwagala go tšwa ka fase ka mo fase. Mengwaga ye 2.06 pilione ye e fetilego, go ile gwa ba le tatelano ya go thunya yeo e ilego ya khutšo ya cyanobacteria gomme ya akaretša Kaapvaal Craton ka llaga ya maswika le molora. Mafelelong plume ye nngwe ya go tšwa akaretšong yeo e kgototšwago go tšwa go mehutahuta ya didirišwa tša igneous; yeo e gapeleditšego go tsenela ka difofane mo sedimentary ya matlapa a Transvaal matlapa, eupša a se fihlelela lefase.
Subterranean magma ye e ile ya fokotšega gannyane gomme ya hlama molokoloko wa dillaga o bitšwago Meago ya Bushveld igneous. E akaretša magareng a Borwa bja Afrika e bile ke mohlal wo mogolo wa mohuta yo mo lefaseng. Moago o na le mašeledi a mangwe a planetâ ya megogolwa ya godimodimo ya pholathinamo, borale bja koporo, vanadium, titanium le nikhele.

The Vredefort Bolide

Go tloga fao go ile gwa ba le makatšo. Mengwaga ye 2 pilione ye fetilego, Vredefort bolide e tlile mo lefaseng. E be e le kilometers tše mmalwa gomme e sepela godimo kudu le ka lebelo go senthara ya kaapvaal craton. Khuetšo yeo e be e le botse kudu. bokagodimong bja mmu bo be bo Vaporised gomme thoko ya go teba ya legogo e ile ya fetolwa ka gare e ile gwa bopega legogo le geologists ya sebjalebjale le seswantšho sa kgalekgale nakong se se fetilego. Go Vredefort bolide e dirile kgahlišo ye kgolo.
Ka morago ga seabe se, maswika a tla tšwela pele go bopa mo Borwa bja Afrika, le ditshepedišo tša geological tšeo di hlalošitšwego ka godimo di sa tšwela pele lehono. Le ge go le bjalo, palo ye e feletšego ya sub-continentâ e godimo ga morero wa puku ye. Bjale, re swanetše go ba kgole le lefase le go lebelela leratadima mabapi le tshenyo - enetši e tee e ntšha tiragalo e kgolo mo lefaseng.

Translated by Lebogang Sewela