Cape Ground Squirrel
Ṱhurwa

© Nigel J Dennis

Dzina

Ṱhurwa (Xerus inauris)

Tshivhumbeo

Ṱhurwa ina maṋo mahulwane a phanḓa ine ya shenga ngao. I wanala fhano afrika tshipembe. tshikalo tsha yo nd 450mm, nga vhulapfu ya lemela u swika kha 1kg. tshipiḓa tshayo tsha nnṱha tshi na muvhala wa yelo na buraweni. Nga matungo atsho tshina muvhala mutshena wo buḓaho matungo oṱhe a muvhili wayo. Nga fhasi hayo ndi hu tshena ya dovha ya vha na mutshila wa ḓaka u songo ḓoweleyaho wa muvhala mutsu. Na mavhudzi matshena mukumba wayo wo khwatha. mukumba wayo vhuria wo lapfa u fhirisa mukumba wa tshilimo.

Kuḽele

Ṱhurwa nga maanḓa iḽa zwimela, ya dovha ya ḽa midzi na matsinde ya bwa nga ṋala na nga maṋo a phanḓa, zwiḽiwa zwi konḓaho I isa phanḓa na u kukuna nga maṋo ayo a phanḓa ane a vha ṱhavho. I dzulela uḽa zwimela zwire na maḓi a muthotho. Dziḽa zwikhokhonono zwi re makwatini tshilimo.

Kubebele

Naho dza tshifumakadzi zwi tshi aluwa lwa mbebo nga minwedzi ya rathi fhedzi, khulwane nga nwaha ndi dzone dzo tendelwaho u beba. dza tshifumakadzini dzi na maḓamu mavhili na m elo ya u beba vhana vhavhili uya kha vharathi, ṅwana muthihi ana vhuleme ha 20g, ṱhukhu dzi na phosho dza lubunyu dzi tshi beba. thogomelo ya hedzi ṱhukhu I vha mushumo kha tshi tshavha, vhunga uyu mushumo uwa dza tshifumakadzi kha muvhundu.
Nnthihi fhedzi khulwane kha dza tshinnani i vha yone yo no gomba dza tshifumakadzi dzire na maanḓa, dzine dza dzulela u fhelekedzwa nga vhana vha minwaha mivhili, dzi pfuluwa kha muvhundu dzi tshi ya kha u no tevhela nga murahu ha minwaha mivhili, hoyu mupfuluwo u tendela mulila wa tshigwada tshiswa wa dovha wa engedza na ku tshimbidzele kwa malofha.

Vhudzulo

Dzi dzula kha miri mipfufhi hune ha vha na mahatsi hune ṱhurwa dza dzula hone. hu fhambana nga fhethu, muṱavhani uya kha ho omaho, ha mavu a u suvhelela na tsini na mulambo ndi hone hune dza wanala hone. dzi wanala kha Kalahari, free state, northern cape, north west na southern cape uya kha beaufort-west.

Mawanwa

Dzi ya fana nga zwiito na nga mbonalo na ṱhurwa dza fhasi dza thavhani, naho dzi tshi reiwa nga vha limisi tshi vhalo tshadzo atshi tsi na luthihi.