Cape Ground Squirrel

© Nigel J Dennis

Ligama

Cape Ground Squirrel (Xerus inauris)

Kutiveta Kwaso

Icape ground squirrel isilwane lesingafunwa lakhle la Ningizimu Afrika njengemagundvwane. Ikala emakhulu lamane namshumilasihlanu ngema mm ngebudze bese ibanesisindvo lesili kg linye. Tindzawo tangetulu tilibala le cinnamon nelibadlana lelingumugca lomhlophe ngaseceleni kwemtimba. Tindzawo tangephansi letimhlophe nalomsila wayo logcwele tiboya lonalokumnyama,netinwedlana letinalokumhloshana. Lesikhumba sivalwe boyana. Boya basebusika buvame kubabudze kunalobo basehlobo.

Kwakhiwa

Noma lawo lamasikati asuke sengalungelo nasekanetinyanga letisitfupha, kuba ngulawo lasanemunyaka ngebudzala lavumelekile kutsi angahlanganiswa naletinye. Lawa lamasikati anamabili emapairs emabele futsi avama kutala kusukela kumabili kuya kulasitfupha ema cape ground squirrel lamancane, ngamunye umntfwana ukala sisindvo lesimashumi lamabili sema grams. Lamancane abangcunu futsi akakhoni kutimela noma kuhamba nakasandza kutalwa. Kunakekela lawo lamancane kubukeka ngatsi ngumsebenti webahlali bendzawo, njeboba lonamsebenti wentiwa besifazane labehlukene.

Ibayinye vo icape ground squirrel lendvuna lekunguyona ihlanganiswa lekhonwa ngulawa esifazane, lavame kuphekeletelwa bantfwababo labatalwa phambili kweminyaka lemibili. Kusakateka noma kuhamba kwalamancane kuya etindzaweni letinye kwenteka emuva kweminyaka lemibili. Lokuhamba kuvumela indlela yekungena kwemacembu lamasha kukhulise umndeni.

Indzawo Letihlala Kuyo

Titsandza kuhlala endzaweni lenetjani lobuhlangene. Lapho kuvela khona icape ground squirrel lomhlabatsi uyehlukana ubelukhuni, ubengumhlabatsi lolibumba ubeyindlela lapho emanti emfula ahamba khona.

Lapho Atfolakala Khona

Asakateke endzaweni yase Kalahari, Free State, Northern Cape, North West nase sifundzeni sase Southern Cape kuya ngase Beaufort – West/Graaff – Reinet District.

Lucwalingo Lolutsetfwe

Tiyafana ngetindlela letitsite nangekubukeka kwato naleyo yeMountain Ground Aquirrel (Xerus princeps). Kepha ke ngekuhlukunyetwa balimi inombolo yema Cage Ground Aquirrel ayikacondzi.