emaAquaponics: Sincumo Setinkinga teKudla

emaAquaponics neNgucuko Leluhlata

©Henk Stander
Umhlaba ungabhekana nekushoda kwekudla lokumatima umangabe tinyatselo tingatsatfwa kwentela kuvimba kulima lokungacini. Lona kwabangumulayeto emubhalweni wa 2019 losuka ku World Wide Fund for Nature (WWF-Kukhokhwa kwemali yeMvelo Mhlabawonkhe), lokuveta kutsi iNingizimu Afrika kutomele ikhokhe 50% ngetulu wekudla kwentela kupha ngenombolo lecagelwako yebantu leTigidzi letiMashumi Lasikhombisa naKutsatfu nga 2050.
Ngabe ema aquaponics angasebenta njengendlela yekudla phindze abesincumo ekushodeni kwekudla eNingizimu Afrika? Ikomidi yeteSayensi Kunyonyane yePhalamende yase Europe itsemba kanjalo. Kumbhalo wabo wa 2015, iaquaponics yabhalwa njengayinye kulalishumi lasetulu-latfutfuka lobekungenta kugucuke timphilo tebantfu eminyakeni lemashumi lasihlanu letako.
Umhlaba udvute kundlela lephelele yekugucuka kwekudla. Ngaloko, lihlangotsi letekulima lingenela ingucuko lemnyama yesibili – loku kuchaza kutsi kutomele sihlakaniphe phindze sitfole tindlela tekukhicita kakhulu etindzaweni-kudla lokudlekako.
Letingucuko, lokusha kanye nendlela yesimanje ledzingeka kulengucuko leluhlata seyivele ikhona, loku kufaka emandla lanikwako lacinile. Bakhiciti kanye nemisebenti yetekulima kumele bakhe ngekufaka, kucina, kusebenta kanye nendlela yekudla lokunemanutrients ngekuchutjwa-baholi, imisebenti-yemakethe kanye nekusebentisana lokufanako phakatsi kwemacembu lafunako nalabo labatiko labanganika lwati kulelohlangotsi noma tiko. Kucwalinga kanye nalokusha kufuna kufakwe kumalungiselelo emikhicito kantsi nalawamalungiselelo kumele aphushe-kakhulu.

Yini iAquaponics?

©Henk Stander
iAquaponics yindlela yemkhicito wekukhicita kudla lokute emakhemikhali ngelinani lelikhonakalako. iAquaponics kuhlangana kwetilwane temantilamasha kufana netimfishi kanye nemalobster ngendlela yekujikeleta kwe aquaculture, ngekuhlanganiswa nemkhicito wetitjalo ngaphandle kwemhlabatsi kundlela ye hydroponic.
Lemfishi kulendlela ye aquaculture iphila kubudlelwane netitjalo letikusimo lesivalekile. Emangcoliso alemfishi avutsiwe nge phosphate nenitrogen lokuncibilika emantini phindze kubulaleke ngemagciwane ngendlela lete-phoyizini. Lamangcoliso asebenta njengemanutrients kuletitjalo. Letitjalo ngengucuko tisefa lamantini phindze tihlobise ngaphambi tijikelete kulemfishi. Kute emangcoliso langumkhicito lahamba angene endzaweni kantsi na 90% wemanti laphansi lasetjentiswa kuma aquaponics kunasendzaweni yesintfu levulekile yekulima.

Kutilungiselela nge Aquaponics kanye Nekufundza

©Marinda Louw
Kuyanconywa ngalokuphakeme kutsi bafuyi noma balimi be aquaponic lensha bacedzela luhlelo lwekutilungiselela nalokwatiwako ngaphambi bacale kufuya noma kulima nge aquaponics. Kukhona banikeli labahlukahlukene labaningi labanika emalungiselelo ekulima iaquaponics eNingizimu Afrika.
Ummango noma inhlangano ye Aquaponics yase Ningizimu Afrika inewebsite leniketa lwati kanye nesesekelo kulabasha kanye nebafuyi noma balimi labacala iaquaponics.

Translated by Phindile Malotana