Ukutlhogonyelwa Kwentjalo ze-Rosemary

Isivuno - Amatani qobe i-hectare ngonyaka

©Louise Brodie

Esitlhogonyelweko
eFretjhi: 12 yamatani
Eyomileko: 2 yamatani
Amafutha: 10 ukuya ku-20 yamalitha

Esilingeneko
eFretjhi: 22 yamatani
Eyomileko: 6 yamatani
Amafutha: 25 ukuya ku-50 yamalitha

Esihle
eFretjhi: 30 yamatani+
Eyomileko: 8 yamata+
Amafutha: 80 yamalitha+

Ukuyivuna

Ukuvuna i-rosemary enengi etjalwe ngomncopho wokwenza inzuzo kwenziwa ngomtjhini. Lapha kungatjalwa khona enengi kanye nakuma-greenhouse kwenziwa ngezandla nanyana lokhu kubiza nje.

Umkhiqizo ofretjhi: Ukuvuna amakari athambileko amatjha we-rosemary ekuseni lokha amazinga womtjhiso asese phasi. Ukuvuna kwembewu ezifretjhi kungathoma msinya ngemva kwemveke eziyi-12 utjale amaplantjisi nanyana esele ikhathwe kwenye.

Umkhiqizo owomileko: Ukukhiqiza i-rosemary eyomisiweko, ungathoma ukuyikhatha msinya nasele kunamakari aneleko kobana ungawavuna. Lintjalo zayo ezinengi zingatrinywa ngaphambi kokobana zimile amathuthumbo. Iyakhathwa bese yonyiswa ku-38°C kusetjenziswa i-forced air drier.

Amafutha aqakathekileko: Amafutha amahle aqakathekileko abuya empenteni zamathuthumba athuthumbako we-rosemary begodu athengiswa njengamafutha athandwako anegugu eliphezulu. Ngemva kwalokho lokha nakajama ukuthuthumba kufanele ukhathe iintjalo eziseleko utjhiye istjalo esikhula ngokwaneleko kobana sithele ngaphambi kobusika kanye namathuthumba wetwasahlobo alandelako. Amafutha la athengiswa awodwa.

Ukubekwa Kwayo

Umkhiqizo ofretjhi:Ngemva kokuvuna beka i-rosemary efretjhi ku-5°C. I-rosemary ingabekwa iimveke ezimbili. Ubuswe obusekumbeni ebekwe kiyo kufanele buhlale buku-90% ukukhandela amakari ekutheni angalobi ubuswe. Amakhambi afretjhi aloba ubumnandi bawo msinya njeke kuhle ukuwathengisa usebenzise amakari akhathwe afretjhi msinya.

Umkhiqizo owomileko: Amakari onyisiweko apakwa emumathini ezingangenwa mumoya msinya ngendlela ekungarhonakala ngayo ukwenzela kobana ingalobi umbala wayo kanye nomnambithekwayo. Yibeke ku-10°C.

Amafutha aqakathekileko: Beka amafutha aqakathekileko endaweni eyomileko enzima kanye nepholileko unyaka ukuya ku-18 yenyanga ngemva kokobana uyifake ebhodleleni. Ngemva kwalokho athoma ukuloba iphunga lawo. 

Iinunwana

Mealybug, Scale, Spider mite, Thrips Kanye ne-White fly zinunwana ezijayelekileko.

Amalwelwe

Powdery mildew, ukubola kwemirabhu.

I-rosemary iinenunwana ezimbalwa kanye namalwelwe kodwana kuhle ukulandela iindlela zokuvikela iintjalo zakho ozithole ku-extension officer nanyana i-agronomist. Abantu abathengisa amakhemikhali bangekhenu baneprogramu elungileko nanyana bangakunikeza ilwazi lokobana ngibaphi abayelelisi abakhamba phambili abatholakala eduze kwendawo okhiqizela kiyo.

 

Translated by Busisiwe Prudance Skhosana