Imbalobalo Zokufuya Iinyosi eSewula Africa

©Dr Tlou Masehela
Ukufuywa kweenyosi eSewula Africa akuhluki khulu kunalokho okwenziwa eenarheni ezinye. Abafuyi beenyosi abanomhlaba lapha bafuyela khona iinyosi bangaphasi kwe-5% begodu bafuye iinyosi ezingaphasi kwe-5%. Abafuyi beeenyosi njeke bathembele ebanikazini bendawo, berhorhomejeni, bakarhulumende, ama-nature reserves ukubasekele emisebenzini yabo yokufuya iinyosi.
Imbalobalo zokufuywa kweenyosi eSewula Africa azenziwa ngeskhathi soke, kodwana ngonyaka ka-2017 iSewula Africa ikhiqize amatani ayi-1 500 kwphela qobe mnyaka, nakumadaniswa nalawa agade ayi-3 000 Gde akhiqizwa eminyakeni eyedlulileko. Sele baqinisekisile bona kunamatani ahlula-3 000 weliju athunyelwa ngenarheni le, obunengi bawo avela ngenarheni ye-China. Begodu pheze iSewula Africa ayisi iliju kwezinye iinarha.
Lokha nayimadaniswa nezinye iinarha ezise-hemisphere esetjingalanga, iSewula Africa inga iyinarha engakhiqizi kuhle iliju. Kubalwa bona kutlhogonyelwa imihlambi yeenyosi engadlula i-200 000 nKUMdaniswa nalezo eziyi-650 000 e-Australia kanye ne-450 000 ezise-New Zealand (NZ). Inarha yange-Chile kanye ne-Argentina itjengisa iinomboro ezipheze zafana neze- Australia kanye ne-NZ. Zoke zozine iinarhezi ngezingenisa iliju enarheni le, lapha inarha yange-Argentina ikhiqiza khona amatani angadlula i-70 000 qobe mnyaka.

Imonakalo Emithathu Yeenyosi eSewula Africa

Ibubulo leSewula Africa lokufuya iinyosi njenganje (2017) sele liba nokukhula okungasikuhle ngebanga lomonakalo emithathu yamva nje. Ekuthomeni kweminyaka yabo-1990’s, inyosi yeKapa/-Cape Bee (Apis mellifera capensis) yazala iimfunda ezisePumalanga yeSewula Africa, lapha bekutholakala khona i-inyosi ye-Africa/-African bee (Apis mellifera scuttelata) sele kutjengise ukuba nomthelela omumbi epumalanga.

Kwesibili, ngonyaka ka-1997 i-ectoparasite, Varroa destructor, yafuduka yahlala esifundeni sange-Western Cape yaragela phambili yarhetjheka enarheni yoke.
Umraro nanyana umonakalo wesithathu wathoma lokha ubulwelwe bebhakutheriya yeenyosi obusatjwako i-American foulbrood, batholwa eKapa ngonyaka ka-2009. Amabhakutheriya waso angarhatjhekela lula hlangana nezindlu zazo lokha nakudlhegwana ngensetjenziswa kanye nakukhanjiswa kwamakhekheba wazo asele anobulwelobu. Kulindwe bona burhatjekele epumalanga ungakafiki umnyaka ka-(2022).

Translated by Lizzy Shongwe