Vhupo ha Vredefort
Nga murahu ha nndwa ya vhuvhili ya mavhuru i tshi fhela, ikonomi ya Vredefort yo vha yo kwamea. Vhunzhi ha vho rabulasi vho mbo ḓi humela murahu masimuni na vhathu vho no swika 100 vha vhatshena vha rabulasi vho vha vho xelelwa. Vha tshi balelwa nga nḓila ya u kona u vhona zwivhuya zwa hafho fhethu, vha muvhuso vho mbo ḓiita mbalo ya mushumo na zwishumiswa zwa iswa ha hiriwa vhashumi vha henefho.Buroho ye yavha i mulamboni wa Vaal ya fhatiwa nga 1915. Zwiporo zwa engedzwa. Dzi bada dza lugiswa. Ha fhaṱiwa mavhengele. Zwithu zwa u sheledza zwa itwa (sa zwine zwa vha damuni ḽa Vaal na Barrage). Nga zwiṱuku, nyimelo ya thoma uvha khwiṋe zwithu zwa vhulimi zwa u rengisa zwa thoma u tshimbila. Ṋamusi, Parys i vhukati ha tshitshavha tshine tsho bvelela kha zwa vhubulasi, hune ha bveledzwa migayo, mafola, mapfura, dzi nnḓuhu na dzi kholomo.
Spectre ya Muvhuso wa Tshiṱalula
Nga centuary ya vhu 20 yo ḓa na Spectre ya muvhuso wa tshiṱalula, vhalimi vha vhathu vhatsu avho ngo vha na tshifhinga tsho leluwaho. Zwinwe zwine wa nga topola zwo vha zwi tshi khou kwama vhathu vha no dzula Machaviestad, tsini na Potchefstroom.Vhadzulapo vha Machaviestad (tshipiḓa tsha lushaka lwa Barolong) vho vha vha tshi khou dzula hafho ubva nga 1840 musi Andries Potgieter atshi vha fha shango, a tshi khou sumbedza u livhuwa uri vho mutikedza musi atshi khou lwa na vha lushaka lwa Matabele. Nga 1920 naho zwo ralo vhatshena vhavho rabulasi vho vha vha songo tsha takala ngauri mbalo ya vhathu vhatsu yo vha i tshi khou hulela zwine zwo vha zwi tshi vha tshuwisa uri vha vha shakulise. Vha Barolong naho zwo ralo vha ima vha khwaṱha vha hana u ṱuwa.
U Bviswa nga Khani
Zwa itea nga 1971 musi muvhuso wa e vha orobo ya dzula hone vha thoma u konḓisa uri vha ḓo tea u bviswa nga khani. Barolong vha mbo ḓi tenda vha iswa Rooigrond tsini na Mafikeng hayani ha vhathu vha Bophuthatswana. Minwaha ya 30 i tevhelaho vho vha vha vha tshi khou lwa vha tshi khou ṱoḓa shango lavho vha sa khou vhuyelwa.Nga murahu ha khetho dza1994 ha mbo ḓi ḓa zwithu zwiswa nahone vha fhiwa shango ḽavho ḽa Machaviestad. Nga hetshi tshifhinga zwo vha zwo tendiwa uri vhadzulo vha renge mavu murahu kha vhatshena vha kone u humisela kha vha Barolong. Nga dzi 28 Lambamai nga 1995 nga murahu ha nwaha muthihi ho vha na tsengo miḓi yo no swika 110 vha humela Machaviestad.Translated by Khalirendwe Nekhavhambe