Steenbok

© Roger de la Harpe

Dzina

Steenbok [Raphicerus campestris]

Tshivhumbeo

Ina muvhala wa buraweni wo yaho kha fawn ya vha na nḓevhe dzo panguwaho. Vhulapfu hayo ndi 520 kha mahaḓa ya lemela 11 kg. milenzhe ya murahu na nga fhasi hayo ndi hu tshena tshena. Dza tshinna ndi dzone dzine dza vha na maṋanga masekene o thomaho nnṱha ha maṱo. Ya vha na muvhala mutsu tsini na maṱo mahulwane. Hoyu muvhala uya vhonala kha dzoṱhe ya tshinna naya tshisadzi.

Kuḽele

Ndi phukha ine ya kona uḓi zwimela, ya funesa nga maanḓa dzi forbs. Iya ṋanga nga maanḓa kha zwine ya ḽa I funesa maṱari matete o dalafhalaho, maluvha, mitshelo, na matavhi a zwimela zwo fhambananaho. I funa maḓi.midzi, tubers na dzi bulbs zwi ya ḽiwa nga minwedzi ine ha vha ho oma, tshinwe tshifhinga I tou gwa na zwiḽiwa fhasi mavuni I tshiitela u wana zwiḽiwa zwine zwa vha na mutakalo zwo no dzimula na ḓora.

Kubebele

Kubebele a kuthu tou ṱalutshedzwa zwavhuḓi. Fhedzi ho wanala uri a I bebi nga khalanwaha, dzi ḓi hwala lwa minwedzi ya 7 ha bebiwa ṅwana muthihi. Ṅwana uya ṱhogomelwa minwedzi ya u thoma miṋa nga uya ṅwanani nga matsheloni na nga madekwana u mufha zwiḽiwa. u tsireledza hune ṅwana a vha hone, mme uḽa nguvho ya ṅwana wawe a ṅwa na murundo wawe zwiita uri ṅwana a tsireledzee na kha dzi phondi.

Kuitele

Dzoṱhe ya munna na ya tshisadzi dzi ya ṱhogomela miṱa yadzo. Dzi ya funa u tshimbila dzi dzoṱhe. Dzi ya ita khura hune dza dzula hone dza tingeledza na nga murundo, ndi yone phukha I yoṱhe ine ya kona ugwa na u tiba murundo I tshi fhedza na musi isaathu runda. Dza tshinna dzi vhonala dzi tshi shumisa dzi nḓila na dzi thambo dza luṱingo thendeleki sa mukaṋo. Dzi ya pfa nga maanḓa. Dzi divhelwa u dzhia zwiḽiwa kha dzinwe phukha na u vhulaha zwiṋoni zwi tshi itwa nga ṱhahalelo ya zwiḽiwa.

Nḓowelo

Dzi funa shangoni ḽine ḽa vha uri ḽo vulea nga maanḓa hune ha vha na na mahatsi mahulwane ane a kona u i thivha. A dziho kana dzi ya konḓa u vhonala fhethu hune ha vha na maḓaka, dzi thavhani, ho tsitsikanaho na matomboni. Zwinwe zwifhinga iya dzumbama kha milindi ya dzi ṋonzhi hune ya kona u bebela na vhana henefho zwinwe zwifhinga.

Hune dza wanala hone

U ngari ndi yone phukha ṱhukhusa ine ya vha na luvhilo yo no wanala Afrika Tshipembe, dzo isiwa kha shango ḽoṱhe nahone dzi dzhiiwa sa phukha dzine dza vhonala nga maanḓa.

Phondi

Nngwe, caracal, mmbwa ya ḓaka, cheetah, phele, ṋowa na maṋoni mahulwane.

Tshitatisitiki

Tshileme (tshisadzi): 11-13 kg
Tshileme (tshinna): 9-13 kg
Vhulapfu (tshisadzi): 90 cm
Vhulapfu (tshinna): 90 cm
Tshifhinga tsha uḓi hwala: Minwedzi ya 6
Mbalo ya vhana: Muthihi
U vhibva lwa vhudzekani: Minwedzi ya 6
Tshileme tshi tshi fhedza u bebiwa: 1 kg
Nzudzanyo: Artiodactyla
Muṱa: Bovidae
Maṋanga: 13 cm (mahulusa 19 cm)

Kubebele

Ṅwana muthihi (na vhavhili nga tshinwe tshifhinga) vha ya bebiwa tshifhinga tshinwe na tshinwe tsha ṅwaha, (nga maaanḓa nga ṅwedzi wa ḽara uya kha nyendavhusiku) nga murahu ha u ḓi hwala lwa minwedzi ya 6.

Magannḓisi

Magannḓisi a ya fana vhukuma na a Oribi’s. milenzhe yo vulea ya lapfa ya hula u fhira ya oribi’s.