Bofaladi ba Bapedi
Go ya ka polelo ya setšo, Bapedi ba ka latedišwa go ya morago Maroteng, lekala la BaKgatla, lehono setho se bohlokwa sa Batswana. Go dumelwa gore mengwagakgolo ye e fetilego, ka bo 1500, Maroteng ba be ba dula kgauswi le mothopo wa Lekwa. Ka fase ga Kgoši Tabane ba faletše ka Skilpadfontein sa lehono kgauswi le Pretoria.
Noolwane e dumela gore nakong ya taolo ya motlogolo wa Tabane, Motsha, mosadi wa gagwe wa mmamoratwa, Mmathobele, o be a latofatšwa ka go tswala ngwana yo a ‘llilego a sa le ka popelong' (go boletšwe gore ke leswao la boloi). Ba bagolo ba nyakile gore mme le ngwana ba bolawe. Go thibela se, Thobele, yo a ilego a latela Motsha, o tšwile sehlopheng. Yena le ba bantšhi ba mo latelago, go akaretša Mmathobele le ngwana wa gagwe, ba ile bohlabela, ba tshelago Noka ya Lepelle kgauswi le Marble Hall ya selehono.
Ba dutše ka Nokeng ya Steelpoort (Tubatse) ka go ka ba 1650. Ge ba tshela Dithaba tša Leolo, go boletšwe gore ba hweditše mmutlwa wa noko mo go seolong sa ditšhoswane, seo se bego sa tšewa bjalo ka sešupo se botse. Go tloga fao BaMaroteng ba tšere noko bjalo ka leswao la bona gomme ba tšweletša boitsebišo bjo bo kgethegilego. Ka nako ye, BaMaroleng ba hlomilwego taolo godimo ga selete ka bophara.
Kgopolo e kgaogane mo gore Bapedi ba hweditše bjang leina la bona. Kgopolo ye nngwe ke gore leina ke tshenyo ya Vhambedzi, leina la sehlopha sa BaVenda ba ba dulago ka Dithabeng tša Leolo. Go dumelwa gore ba rutile barekiši ba ka Maroteng ba mmalwa bokgoni bja bona ka go šoma ka tšhipi. Mo tshepedišong, baVhambedzi ba ekisetšwa, go fihla kopanyo ye e tlago e tsebjago bjalo ka Bapedi.
Translated by Lawrence Ndou