Ho Kganna Hara Vredefort Dome

© Jacques Marais
Kgoro e yang Vredefort Dome ke Parys, motse o kgahlehang wa phomolo o hahilweng lebopong le ka borwa la Vaal. Ho fihla Parys ho tloha Johannesburg, nka N1 South, ho latela dipontsho ho Bloemfontein. Ka mora hore o fete Grasmere Toll Plaza, sebaka se thata sa ditoropong se ka fetola dibaka tsa temo. Hoo e ka bang dikhilomithara tse 80 ka ntle ho Joburg, o tla tshela borokgo bo bolelele ka Noka ya Vaal ho Free State. Kamora e nngwe ya dikhilomithara tse 10k (hoo e batlang e le dikhilomithara tse 90 ho tloha Joburg), nka tsela etswang ya ‘R59 - Parys/Sasolburg', pele ho Kroonvaal Toll Plaza. Etela ka ho le letona ka hodimo-tshebetsong mme o kganne dikhilomithara tse 20 ho fihlela o fihla Parys.
Sebaka se seng se selelele motseng, tsela e kgolo ya Parys (Loop Street) e hlasela letshwao le emang ka ho le letona (Water Street) ebe ka ho le letshehadi (Breë Street). Latela leoto la dintja lena ho ya hodimo-kgolo ya bahahlaudi, Breë Street; sebaka se seholo sa tsela se tletseng direschorente, mabenkele a boholo-holo, dibaka tsa ditshwantsho le mabenkele, di fana ka dihora tse ngata tse thabisang tsa ho bapala.
Ha o qetile, tswela pele ho theosa le Breë Street ho fihlela o fihla pele (le feela) sephethephetheng ho Parys. Ho tloha moo o ka tswela pele ho fihla toropong e nyane ya Vredefort (15km). Ntle le moo, o ka ya ka ho le letona, tshela borokgo bo ntle ho Vaal, mme o ye ho Potchefstroom ka R53 (hoo e ka bang dikhilomithara tse 50). Sebaka sa Vradefort Dome Mountain Land se bonahala ka ho hlaka, se nyoloha lebopong le ka leboya la Vaal, mme se ka fumanwa ho tloha ho e nngwe ya ditsela tse pedi tse tsitsitseng.
Ditsela tsa majwe tse phallelang ka hara naha ya Dome Mountain Land di fa motho ya tsamaisang dikoloi ditsela tse sa tshwaneng le mekgwa e mengata. Sebaka se setle se hlollang ebile sepakapaka se na le kgotso le mahaeng. Leha ho le jwalo, hlokomela hore ditsela tsa bobedi ho pholletsa le diphula di ka ba thata haholo. Ho hlophisa ho entswe ka nako e sa tlwaelehang mme ditlhaku tse ding di silafaditswe haholo. Ha ho hlokahale hore o fumane 4x4, empa koloi e emisitsweng hantle le sebaka se loketseng sa marulelo a marang-rang. Fumana mmapa wa sebaka seo ho tloha ho e nngwe ya diofisi tsa bohahlaudi motseng ho qoba ho lahlehelwa haholo.

Tlhahiso ya ho Potoloha ho Tloha Parys ho ya Vredefort Dome

Ha o tsamaya ka lesedi la Breë Street, retelehela ho R53 ho Potch. Ka lehlakoreng le ka thoko ho borokgo, o tla bona lebenkele la Jalapor General Dealer. Setsi sena sa kgwebo se nnile sa sebeletsa Parys ho tloha dilemong tsa bo 1920 mme se ntse se ena le dintho tse ngata tsa yona tsa pele. E teng ka lehlakoreng le fosahetseng la noka hobane Maindia a ne a sa dumellwa ho ba le mabenkele a Orange Free State.

Ka mora dikhilomithara tse 2, o fihla karohano e nang le R500 ho Fochville. Etela ka letsohong le letshehadi mme o tswele pele ho R53 ho ya Potch.
Dikhilomithara tse 10 ho tloha Parys, kgutlela ka letsohong le letshehadi la Venterskroon. Hona jwale tsela e fetoha lehlabathe ha o theohela phuleng e nonneng pakeng tsa dithaba tse pedi tsa Vredefort.
Ka morao ke dikhilomithara tse seng kae, o fihla borokgo bo moqotetsane hodima molapo o motle. Ho na le kgaolo ho ya ka letsohong le letshehadi le ngotsweng 'Koppieskraal'. Ena ke e kgutshwanyane ho kgutlela Parys ka maikutlo a makatsang.
Haeba o tswela pele ho otloloha ho Venterskroon, tsela e etella pele ho lefika le tsotehang la lejwe le tsosolositsweng. Matla a maholohadi a bapalang Vredefort Dome a qala ho bonahala. Emisa polasing ya baeti ya Thabela Thabeng e le hore a shebe ka potlako tsela eo ba bontshitsweng ka yona.

Dikhilomithara tse 15 ho tloha tseleng ya sekontiti, ho fihla Venterskroon. Motse wa kgale wa merafo o shebahala hantle mme mehaho e meng e mecha (ho akarelletsa lebenkele la kofi le setsi sa ditaba) le letetse baeti.

Ha o qetile, tsela e ntse e tswela pele ka Venterskroon mme ho feta phapang e nyane. Sena se o ntsha polasing ya Leeufontein, e nngwe ya ba baholo ka ho fetisisa Transvaal.

O tla tla tseleng ya sefapano. Tjekela ka botsehading. Kamora nako e kgutshwane, o tla fihla lekgonong le tsela ya Schoemansdrift-Potch. Etela ka letsohong le letshehadi ho ya Schoemansdrift.

Diforomo di na le sebaka se pota-potileng ha o ntse o tswela pele ho pholletsa le Dome, ho ya fihla Nokeng ya Vaal.
Ka mora dikhilomithara tse seng kae, ho na le diphapano tse nang le tsela ya Skandinawiëdrift. Dula ka letsohong le letshehadi ho Schoemansdrift.

Schoemansdrift ke tsela e telele, e le nngwe e tsamayang ka tsela e le nngwe ho feta Noka ya Vaal. Sebaka sena se setle haholo, mme borokgo ke sebaka se ratwang ke batshwasi ba ditlhapi.

Ka lehlakoreng le leng la Vaal, tsela e otla T-link. Etela ka letsohong le letshehadi mme o tsamaye ka tsela ya hao haufi le lebopo le ka borwa ho noka.

Ho na le marang-rang a ferekanyang a ditsela tsa majwe ka karolong ena ya Vredefort Dome, kahoo fumana mmapa o tswang ho e nngwe ya ditsi tsa boitsebiso pele o qala. Ho thata ho lahlehelwa haholo, leha ho le jwalo, hobane ditsela tsohle qetellong di lebisa tseleng e nang le ditsela tse tsamaisang Vredefort le Parys (R59).

Ha o otla R59, retelehela ka letsohong le letshehadi ho ya Vredefort kapa kene ka ho le letona ho kgutlela Parys. Leeto le chitja ha lea lokela ho ba ka hodimo ho dikhilomithara tse 100 empa ha le batle hore o le potlakele, e le hore le qale ho qala.

Tsela e Nngwe ya ho Fihla Vredefort Dome Mountain Land e tswa ho Potchefstroom

E le hore o fihle motseng ona o monyane o phathahaneng, nka N1 ka borwa ho ya Bloemfontein. Ka mora dikhilomithara tse 20, ho na le kgethollo pakeng tsa N1 le N12 (e ngotsweng bakeng sa Potch le Kimberley). Nka N12 mme o tsamaye ka thoko ho dithaba tse ka bang dikhilomithara tse 100. Ha o ntse o le tseleng, o tla feta Morafo wa Mponeng, o tebileng ka ho fetisisa lefatsheng. Hang ha o fihla ho Potch, latela dipontsho tsa R53 ho Parys. Sena se tla o tlisa naheng ya Vredefort Dome Mountain Land ho tloha leboya.
E le lengolo la ho qetela, ha o kgutlela Joburg, ditsela di ka ferekanya. Ha o ntse o le haufi le toropo, o tla bona pontsho ya N1. Sena se tla o nka tseleng e kgolo ya konkreite (e tsejwang ka ho tsejwa e le Western Bypass) ho tloha Roodepoort ho ya Pretoria. Haeba o batla ho fihla M1, e tsamayang ka leboya ho Sandton, latela dikarolo tsa N12 ho Witbank ebe o nka tsela ya marang-rang e ngotsweng 'M1 North'. Pontsho e ntlafaditsweng e ka thusa mokgwa ona o rarahaneng, o nkang nako le nako.

Translated by Bongani Matabane