Ummeli George Bizos akhuluma ngaMandela

Umuntfu lohlala alungele kuvoluntiya

©Eric Miller

Ngubani lomuntfu labanyenti babukela kuye? Ummeli George Bizos, losowatane naMandela sikhatsi lesidze kakhulu waphindze wamumela eRivonia Trial ekucaleni kwa1960, leyaholela ekutseni Mandela ahlale iminyaka lengemashumi lamabili nesikhombisa ejele, umdzaza ngaleto tikhatsi kutsi abemudze, amuhle, agcoka kahle, atetsemba, alivolintiya lelihamba embili emzabalazweni, akhuluma elokshini laseAlexandra nase Freedom Square eSoweto.

Bizos wakhuluma kakhulu ngaMandela ngesikhatsi emenyiwe kumabonakudze kaeTv ehlelweni laDebora Patta lelatiwa ngekutsi yiThird Degree nga 5 enyangeni yeInhlaba nga2007. uBizos watsi, bekangumuntfu lohleniphekile uchazeke njengebukhona bakhe. Bekatiwa ngekuba ngumholi webantfu labasha beANC.

Achazeka ngemacebo aMandela

Debora Patta wanaka kutsi Bizo encwadzini yakhe lebitwa ngekutsi ‘Odyssey to Freedom’, wachaza Mandela njengemuntfu longaphumuli; logcoka isudu yakhe lilanga lonkhe ahlale aphitsitela abe bhizi nanetiboshwa, wangeta kutsi loku kwenteka ngasosonkhe sikhatsi bekasejele ngaso. Watjengisa kubambana kwalabo labacindzetelwe, kutsi abakwati kungavani, kakhulu kubantfu labasha.

Bizo wenta liphuzu lelibalulekile ngahulumede welibandlululo. Bebacabanga kutsi ngekuhlukanisa tiboshwa tepolitiki eRobben Island loku bekutobacedza emandla. Benta liphutsa lelikhulu. Kahle kahle bavula sikolwa sebantfu labalelwa inkhululeko, ngoba nabaphuma ejele baholwa ngemacebo aMandela nebuholi bakhe, loku kwaba yintfo lembi kuhulumende welibandlululo.

Bungani bakhe naMandela

Debora Patta wamubuta watsi, yini loyitsandzako ngebungani bakho naMandela? Bizo waphendvula watsi: Wangibonisa indlela ngetindlela letinyenti.

Litsemba lakhe lekutsi bonkhe bantfu baseNingizimu Afrika batawukhululeka, nabantfu belibala lelimhlophe nabo batokhululeka. Kutsembeka kwakhe ebunganini babo, nakunoma ngubani lowatinikela njengaye futsi nekutsemba kutsi kukhululeka kutoba khona asaphila.

Translated by Thandokuhle Motha

George Bizos and Nelson Mandela

Bizos wachaza kutsi waphatfwa kabi inkhulumo ledvumile leyakhulumwa nguNelson Mandela ngaphambi kwekutsi basho sigwebo sakhe....more