Ukuphathwa Kweembuzi

©Marinda Louw
Iimbuzi zitlhoga ukubanjwa lokha naziyokugonywa, nazikhutjhwa iimbungu, zisikwa uboya nanazihlukaniswako. Isibaya kufuze sakhiwe ngendlela yokuthi sinciphisa ukugandelela eenlwaneni nebafuyini bazo. Isibaya esincazana esinensetjenzizwa zokuphatha iimbuzi senza bona kubelula ukuphatha iimbuzi kunalokha nazisesibayeni esikhulu.
Iimbuzi zihlakaniphile bogodu kulikhuni ukuzilawula kunenkomo nezimvu lokha nawusebenzisa iinsetjenziswa zokuziphatha. Iimbuzi azirhatjheki yoke indawo begodu kulula bona zigandeleleke ngokomkhumbulo. Lokha nazithukiweko, zizibuthelela ekhoneni nofana zihlale phasi zingasikimi, kwesinye isikhathi ziqhulane zodwa.
Okuqakathekileko okufanele ukutjheje lokha nawubamba iimbuzi kukobana ungazethusi ukukhandela bona zingalimali. Kufuze usebenze ngokuthula nenmbuzi zakho, ngaphandle kokuzikatelela nofana ukuzihlola. Akukavumeleki bona iimbuzi ziwiselwe phasi, ziphoswe phasi, zirhudulwe nofana zidoswe ngoboya, umsila, iindlebe, iinyawo, ihloko nofana intamo.
Lokha nawubamba iimbuzi kufuze uzwisise iindlela eziphathwa ngayo. Isibonelo, iimbuzi zibhederisa ukuya lapha ekunomkhanyo khona kunalapho kunzima khona. Azithandi ukungena emakhiweni enzima begodu zithikamezwa litjhada. Iimbuzi zithanda ukulandela umdosiphambili wazo begodu zizombeze umphathi wazo.
Iimbuzi zibhederisa ukuhlala ngomhlambi begodu zikhamba ngesiqhema somndeni, zidoswa ziimbuzi ezidala ezisikazi phambili. Ukuzihlukanisa kungazibangele ukugandeleka. Ziyalwa lokha nazigandelelekileko. Lokhu kungabangela bona zeqe begodu zithole iintunja lapha ezingaphuma khona zibaleke. Yelela lokha nawubamba iimbuzi eziduna ngomba zingagcina zikulimazile nanyana zizilimaze.
Ifuyo ayikuthandi ukuragelwa ebumnyameni begodu iphendula kuhle lokha umuntu nakajame emahlombe wazo lapho ezikghona ukumbona khona. Nawufuna bona iimbuzi ziye ehlangeni (umsele umrhotjhwana, isibonelo oseduze nalapho ekutwalwa khona ifuyo) gijima msinya eqadi komhlanga ufulathele lapha iimbuzi ziya ngakhona; lokhu kuzokwenza bona zibalekele ngehlangeni.

Zibanjwa njani Imbuzi

©Marinda Louw
Nawufuna ukubamba imbuzi, iya eqadi kwayo ngokuthula uyibambe ngaphasi eempondweni zayo nofana phezulu emlenzeni wayo ingasi semadolweni. Bamba imbuzi encani ngesandla sinye emlenzeni wangaphambili ngesinye isandla uyibambe emlenzeni wangemuva. Iimbuzi akukafaneli bona zirhudulwe ngennyawo zazo, imisila yazo akufuneki bona iphakanyiswe nofana isongwe begodu kufanele ingakhanjiswa ngokuyibamba eempondweni, eendlebeni nofana emsileni.
Lokha nawufuna ukubamba imbuzi, bamba iimpondo zayo phasi ingasi phezulu. Iimbuzi kufanele ibanjwe ngesandla sinye nofana ngomkhono munye ngaphasi kwentamo omunye ube ngemuva. Lokha imbuzi nayijikiswako ihlolwa amathumbu nofana ufuna ukuyiguda, phakamisa imilenze yangesinceleni kokuthoma. Amathumbu azokujikela-anti-clockwise begodu ehlise ubungozi bokobana ithumbu lisongeke. (Nawuqala umsila wembuzi, kufanele ujikele-clockwise).
Imbuzi nasele ibuyiselwa phasi isikinyiswa kufanele igedwe ukuze iinyawo zayo zangesinceleni zithinte phasi kokuthoma. Ungarhuduli isilwane ngeenyawo zayo, sebenzisa i-podder nofana uyibethe ebusweni.

Ukubamba Iimbuzi Emangweni

Lokha umango nawumkhulu, izinja zirhelebha khulu ekufumaneni iimbuzi. Iimbuzi ziyakakarelana/zikhamba zoke lokha nazaziko bona kunezinja eduze. Lokhu esikhathini esinengi kutjho bona zibaleka msinya zikhuphuke.
Iimbuzi zikhamba msinya emkhuphukelweni kunalapho ekwehlela khona. Kubabudisi ukuraga umhlambi weembuzi lapho ekwehlela khona, khulukhulu lokha nakunamaputwana phakathi. Zivamisa ukusuka entabeni eziragelwa kiyo. Khamba kancani emehlelweni.
Iinlwane zingaragwa ngesigodo esinesisekelo nofana isibebhu. Kuncono ubethe phasi kunokobana ubethe isilwane. Iinlwane ezikhamba eqatheni, kufanele ziragwe ngesineke. Esingadluli igadango lesilwane esikhamba kancani begodu kungadluli 20km (ngelanga lokuthoma) begodu lingadluli i-15km emalangeni alandelanako.

Ukuthuthwa Kweembuzi

Iimbuzi kufanele ziphiwe ukudla namanzi okufretjhi ngaphambi kokobana zithuthwe. Lokha iimbuzi nasele zijayela, zibancono nasele zithuthiwe. Kwesinye isikhathi iimbuzi zala ukudla nazifika lapho ebezithuthelwa khona. Iimbuzi ezithuthelwa endaweni ekude kufuze zibe sebujameni obuhle bepilo.
Iinkoloyi ezithutha iimbuzi kufanele zingatjheleli phasi (begodu zibekwe i-sawdust phasi), emaqude ebenobude obudlula i-750mm, iimbobo zokukhipha umoya nomkhanyo. Ikoloyi ekuthuthwa ngayo iimbuzi kufanele ingavaleki tu. Ilori yakhona kufanele ivaliwe ngeseyila phezulu ukuvikela iinlwane bona zingabethwa moya zinethwe nayizulu, kodwana kufanele ifake umoya owaneleko. Ungajamisa ilori ethwele iinlwane isikhathi eside elangeni nofana lapho ekunganamoya khona.
Kuqakathekile bona iimbuzi zithwalwe ngenqhenyana ezincani elorini ukukhandela bona zingalimazani nofana zitjhelele. Hlukanisa iinlwane ezinempondo begodu nalezi, ezisikazi neziduna kunye nezidala nezincani ukukhandela ukulimala.
Iinlwane ezingaboniko emehlweni kufanele zimaragwe ngombala okhanyaka magegana nelihlo elingaboniko nangemuva emahlangothini womabili. Kufanele iinlwane ezingaboniko ziragwe zodwa.
Ukuthuthwa nokugandeleleka kweenlwane kungaveza imiraro enazo yepilo. Iimbuzi zingatjengisa amatswayo wamalwelwe wokuphefumula, ubulwelwe bamaphaphu nofana zibe namagciwani.
Nasele zehliswa yenza isiqiniseko sokobana irempu ayitjheleli begodu uziphe amanzi nokudla ngokukhulu ukurhaba. Iimbuzi kufanele zingawiswa nofana zeqiselwe phasi kusukela ebudeni obudlula i-1.5m.

Translated by Lizzy Shongwe