Dzina
Ṱhuḓwa (Equus burchelli)Tshivhumbeo
Mitalo – talo ine ya vha kha muvhili wayo yo vulea u fhira ya cape mountain zebra ngeno huna uri mavhala ayo o vulea zwi tshi ḓa nga hafha kha thumbu. zwi tshi ḓa milenzheni mitalo ya hone yo fhungudzea. U lapfa ha hone ndi 1,3m uya kha 1,4 m. I lemela 300 uya kha 320 kha mahaḓa. Ina nḓevhe dzo itaho tshipulumbu dzine dza nga swika kha 160-170 mm vhulapfu. Nga hafha phanḓa ha ya munna huna mavhudzi vhukati hanḓevhe.Kuḽele
Iḽesa nga maanḓa mahatsi ine ya tou ḓi palela one fhethu hune ha vha na mahatsi mapfufhi, ṱhunḓwa iya ṱavhanya nga maanḓa upfa nga mulomo wayo wa nnṱha ine ngawo iya kona u kuvhanganya zwiḽiwa nga u ṱanganyisa zwiḽiwa vhukati ha mulomo na zwo xenga zwayo zwa fhasi nga murahu ha musi isaathu thoma u gaya.Kubebele
I beba tshifhinga tshinwe na tshinwe, zwenezwo zwiita uri na uḓi hwala ha hone hu vhe ha tshifhinga tshinwe na tshinwe. fhedzi ha nga tshifhinga tsho doweleyaho I vhesa na vhana tshilimo. Nga murahu ha u ḓi hwala ha maḓuvha a 360 uya kha 390, ha bebiwa ṅwana muthihi ane a lemela 30 uya kha 35 kg. vhana vha ṱhogomeliwa lwa minwedzi ya fumi na muthihi.Kuitele
Ṱhuḓwa I tshila kha muṱa muṱuku nga maanḓa une u nga wana u tsha tshisadzi na tsha tshinna na vhana vhazwo fhedzi. Havha na dzinwe dzine a dzi iti zwa u beba dzine dza dzula nga tshadzo. Khulu ya danga I ha ina miṅwaha ya fumi na mivhili. Zwitingilili zwa maṋi ndi zwone zwo no tou I kunga vhukuma ngauri zwi funa hone hure na mahatsi. Zwino miṱa iya ḓa henefha nga vhunzhi ya kona u vhonala I tsini na wildebeest na dzinwe phukha dzo no gidima na mapfeṋe.Nḓowelo
I funesa nga maanḓa fhethu hune ha vha na mahatsi mapfufhi, fhethu hune ha vha na matanda na mahatsi ndi hone hune ya funesa hone. na u funesa hayo maḓi zwiita uri I si tshimbilele kule na maḓi. Fhethu hune ha vha na maḓaka o tsitsikanaho ai hu funi.Hune zwa wanala hone
Hu sina vhu khakhi I wela kha zwigwada zwa dzi bere. lugwada holwu ndi lunwe lwa lugwada luhulwane. lune lwa khou engedza lugwada lwa phukha dza ḓaka. Lugwada lwa burchell,s zebra na cape mountain zebra a zwi koni u wanala fhethu huthihi nga tshifhinga tshithihi. Cape mountain zebra I wanalesa dzi thavhani ngeno burchell,s zebra I tshi wanala mahatsini.Mawanwa
Heyi ṱhudwa ndi shaka ḽa tsini vhukuma na extinct quagga ine yo vhonala kha southern plain ya Africa Tshipembe kha centuary ya 19 dzi tsini na tsini nga ndile ine na vho raisaitsi vha khou shumisa dzi DNA dza ṱhuḓwa vha tshi itela u vhuyisa quagga. Ṱhuḓwa inwe na inwe yo dzi khetha adzi tshili zwine zwa fana, zwa vho tou nga zwa musi hu tshi dzhiiwa magunwe kha vhathu hezwi zwi ṱhuḓwa zwine zwa kha ḓi tou bva u bebwa zwi dzula tsini na mme a zwo uri zwi kone u doledza zwiito zwa mme.Heyi ṱhuḓwa ina murunzi wa buraweni une wa vha na mitalo ya muvhala wonoyo wa buraweni vhukati ha mutshena ndi zwone zwine zwa u khethulula hoṱhe hoṱhe hune zwa ya kha dubo lwa vhubva ḓuvha.