Ho Etela Mapungubwe

Sebaka se Setle

©Jacques Marais

Serapa sa Sechaba sa Mapungubwe se ile sa bula diheke tsa sona ho sechaba ka 2004. Ke sebaka se setle sa polokelo; e susumetsang, e makatsang le e tletseng dintho tse makatsang.

Ke fumane e le mohlodi wa kamehla wa thabo le pudulelo. Moeti e mong ya seng a hodile ya tswang Thohoyandou o ile a mpolella hore e mong le e mong ya tlang Mapungubwe o batla ho ipelaetsa. O nepahetse ka ho feletseng.

Mokgwa wa ho Fihla Moo

©David Fleminger

Serapa sa Sechaba sa Mapungubwe se ka ba dikhilomithara tse 530 ka leboya ho Johannesburg (dikhilomithara tse 480 ho tloha Pretoria). E lokela ho o nka pakeng tsa dihora tse 5 ho isa ho tse tsheletseng ho ya moo, ho itshetlehile ka sephethephethe. Koloi e batla e le nako e teletsana ho ya qetellong ya mafelo-beke, empa ho bohlokwa ho leka. Ho tloha Johannesburg, nka N1 ho ya Polokwane / Pietersburg.

Tsamaya ho pholletsa le toropo ebe o thinya R521 ho ya Dendron. Ka mora Dendron (eo hape e bitswang Mogwadi), tswela pele ho R521 ho ya Vivo. O tla bona dithaba tsa Soutpansberg di nyoloha ka ntle ho marulelo, mme o tla feta ka lehlakoreng le ka bophirimela. Ka mora Vivo ho fihla sebakeng se nang le dintho tsa ho tsoma sa Alldays.

Tsela e na le leoto le leholo- le letshehadi ha o tswela pele ho R521 ho ya Pontdrift. Hoo e ka bang Di 11 pele ho moedi wa Pontdrift, o tla bona dipontsho tsa Mapungubwe. Tlohela ka ho toba ho R572 mme o tswele pele ho 23 ks ho hekeng e kgolo. O ka boela wa fihla Mapungubwe ho tloha Mussina.

Ho latela tsela ena, tswelapele N1 ka Polokwane / Pietersburg le Makhado / Louis Trichardt ho Musina / Messina. Ha Mussina, retelehela ka letsohong le letshehadi ho R521 mme o kganne hoo e ka bang 60 ks hekeng e kgolo. Ditsela tsohle tse fihlellang hekeng e kgolo ya Mapungubwe di dutse ebile di le boemong bo botle.

Reka Dintho Polokwane

©Jacques Marais

Hlokomela hore Polokwane ke motse o moholo wa ho qetela oo o tla o bona, kahoo reka dintho tsohle tseo o di hlokang. Mapungubwe ke sebaka sa ho iphedisa feela. Metse ya Dendron, Vivo le Alldays e na le diteishene tsa peterole le mabenkele a seng makae a manyane, empa ha ho letho le leholo.

Hopola ho tlatsa ho Alldays hobane ha ho na diteishene tsa peterole pakeng tsa Alldays le Mapungubwe. Nakong ena, ha ho na peterole e fumanehang Mapungubwe. Setsi se seng sa setsi sa peterole se sehlekehlekeng sa Dongola Ranch, hoo e ka bang 30ks ho tloha hekeng e kgolo ho ya Mussina.

Boemo ba Lehodimo le Malaria

©Ton Rulkens

Mapungubwe e karolong e ka tlase e ommeng ya naha, mme pula e nang ka selemo e 350-400 mm, haholo-holo e wela dikgweding tsa lehlabula. Jwalokaha ho boletswe ka hodimo, sebaka seo se tlwaelehile ka dinako tse ding tse omeletseng. Lehlabula le ka chesa haholo, ho fihlela ho dikgato tse 45 tsa centigrade. Mariha a futhumala, empa mantsiboyeng a ka nna a bata.

Kamehla ke kgopolo e ntle ya ho tlisa diaparo tse mofuthu haeba o ilo kganna bosiu. Mapungubwe e kgethwa e le sebaka sa malaria, kahoo nka lehlasedi la bokowa.

Ho ata ha menwang ya malaria ho tlaase ho feta Kruger, leha ho le jwalo, mme ha ho tlaleho ya morao tjena e tlalehilweng. Kgetho ya ho nwa meriana e khahlanong le malaria kapa ya ho sa enwe e etswa wena. Botsa ngaka ya hao, haeba ho hlokahala.

Translated by Bongani Matabane