Tinkinga te Tintfo Letiphila eMhlabatsini

©C Walter

Kujwayelekile kutsi sitjalo sikhule emhlabatsini lotfwele tintfo letenele letiphila kuletinye. Inkinga yetintfo letincane letiphila kuletinye ingaphuka ngekuhamba kwesikhatsi phindze inike emandla kutintfo letiphila emhlabatsini lekudzinga kutsi kwephuke kakhulu ngetindlela tetintfo letincane letiphila ngalokunye, lekutsi ekugcineni kuba ngemanutrients ladzingeka ekukhuleni kwesitjalo.

Yini Inkinga Yetintfo Letincaneletiphila Kuletinye

Inkinga yentfo lencane lephila ngalenye itsatfwa njenge carbon yemhlabatsi. iCarbon ngulona bhokisi lelikhulu lekwakha kutotonkhe tintfo letincane letiphila kuletinye kanye nelinani le carbon emhlabatsini.

Tinkinga tetintfo letincane emhlabatsini tifaka tonkhe titjalo netintfo letiphila kuletinye emhlabatsini phindze titfwele tindlela letintsatfu letehlukene - tintfo letiphila kuletinye, lokusele lokusekusha, kanye nalokusele lokubutsisiwe.

Tintfo letiphilako kumele take lokufika ku 15% wetintfo letincane letiphila ngaletinye letetfwele umhlabatsi naletifaka tintfo letincane letiphila emhlabatsini kufana nemagciwane kanye nekugula kwekutselelana, kanjalo netilwane letinkhulu letifana netibungu, tilwanyana, kanye nemamoles.

Lokusele lokusha ngulokufile kwetintfo letiphila ngaletinye letingakase taphuka ngalokugcwele (letingakahlangani kahle) phindze kufaka tintfo letincane letifile, tilwanyana, tintfo tetitjalo kanye namanyolo lomusha.

Letintfo letihlangene kahle emhlabatsini tibitwa ngema humus. Lena yintfo lesitaputapu lensundvu noma lemnyama lesala ngemuva kwatotonkhe letincane letilahliwe lesetihlangene. iHumus ihlanganisa tintfo temhlabatsi ndzawonye kwentela kwakha timvutfu noma tigadlana. Letitigadlana takha kuma kwesihlabatsi phindze kuvumele lomhlabatsi kutsi ugcine bumantana. iHumus nguyona imile kakhulu phindze yindlela lencane yekukhulula ecarbon kanye nemandla.

Lokutfolwa Ku Tintfo Letincane Letiphilako

Umhlabatsi wekulima kumele ubesemkhatsini wa 1% kuya ku 6% wetintfo letincane. eNingizimu Afrika, lenanombolo ingahluka emkhatsini wa 0.05% na 3 kuya ku 4%.

Ngesikhatsi kukhona tintfo letincane kulomhlabatsi, kungesikhani kukhona kudla lokuningi kwetintfo letincane njengekudla kanye nemanutrients lakutintfo letiphila ngaletinye letincane lekungatfolakali njengemanutrients etitjalo. Tintfo letincane tephulwa tintfo letiphila kuletinye ngendlela lebitwa ngekuhlanganisa.

Kulenanchubo, lendlela yetintfo letincane isetjentiswa ngaletintfo letincane njengekudla kanye nemanutrients lakutintfo letincane lasengekho njengemanutrients etitjalo. Kungulapho tintfo letincane tihlanganiseka kahle bese tigucuka tiba ngemahumus ngabe kuba yintfo lesebentiswako etitjalweni. iHumus ibamba kumanutrients, kancane itikhulule ngendlela leyekutsi lesitjalo singabamba ngetimphandze.

Ngesikhatsi tintfo letincane tibulawa phindze tihlanganiswa emhlabatsini, emamolecules ayakhululwa kusuka kutinhlayiya talokusele lokusha. Lawa mamolecules afaka emanutrients, amino acid, shukela kanye netitashi bese kudliwa njengekudla kwaletinye tintfo letincane lephila emhlabatsini.

Letitintfo letiphila kuletinye letincane tidla titjalo phindze tikhokhe lokusamantana lokuhlanganisa tintshwana temhlabatsi ndzawonye. Letitintfo letingatsandzeki letincane tenta kuma lokuhle kwemhlabatsi phindze tisite kutamatisa tigadla temhlabatsi. Tintfo letincane letifana netibungu kanye nalamanye emagciwane kuyasita ekutamatiseni lesimo semhlabatsi. Kufana nekutsi, ngekukhokha tinhlelo letivumela emanti ahambe phindze, ngaloko, kutfutfukisa lizinga lekubambeka kwemanti nekusakateka kwemoya.

Indlela Yekukhulisa Tintfo Letincane Letiphila Emhlabatsini

©Marinda Louw

Khulisa indlela yetintfo letincane emhlabatsini wakho ngekungeta manyolo wetilwane (hhayi manyolo lotfolwe etilwaneni tekufuywa letifana netinja noma bokati), emacembe, tibhidvo kanye nalokucatiwe kwetitselo, tjani, tjani lobonakele, inhlanyelo lesele, umcuba kanye namanyolo loluhlata.

Bomanyolo labaluhlata bangaphindze bahlanyelwe bese bayaguculwa ngekugujwa noma kulinywa emhlabatsini. Manyolo loluhlata yinhlanyelo lehlanyelwa phindze isebente emhlabatsini ibe iseluhlata. Bomanyolo labaluhlata baphindze bangete initrogen phindze bakhulise ingucuko yekufundvwa kwemhlaba emhlabatsini. Timphawu tamanyolo loluhlata tifaka lokusamantongomane lafana ne lucerne, emacowpeas kanye nema clover kanye nemantongomane langasiwo lafana ne wheat, oats kanye ne rye. Kuhlanganiswa kwemantongomane kanye nalokungasiwo emantongomane kuyasetjentiswa.

Translated by Phindile Malotana