I-Aquaponics eNingizimu Afrika

© Henk Stander
I-Aquaponics ihlanganisa inhlanzi yokulima kanye nokukhula kwezitshalo, njenge-herbs nemifino. Kungenzeka kube yisisombululo sokuntuleka kokudla futhi kungabangela imali kubalimi abasha eNingizimu Afrika.
Izitshalo zitshalwe ngendlela efanayo kuzo zombili izinhlelo ze-hydroponic kanye ne-aquaponic, njengoba izimpande zihlangana namanzi angcolile. Amanzi angcolile avela emathangi lapho kuhlwanyelwa khona izinhlanzi zamanzi ahlanzekile, futhi ngemuva kokuba izimpande zitshalo zithatha izakhi bese ziyihlunga, amanzi abuyele emuva emathangi okudoba.

Izinhlelo ze-Aquaponics

©Marinda Louw
Okulandelayo yizinqubo ezijwayelekile ze-aquaponic:
Ama-aquaponics e-Deepwater raft
Kulesi simiso, izitshalo zitshalwe kwi-polystyrene raft ngendlela ejulile, engama-30 - 40 cm, ebhekwe ngamanzi.

Inzuzo yalesi simiso ukuhambisana kwamazinga okushisa kwamanzi kanye ne-pH, kodwa ukungahle kwenzeke ukuthi ukuhlunga kwe-biological kuyadingeka ukuze kuphulwe i-ammonia.
I-aquaponics ye-loop evalwe
Loluhlelo luyaziwa nangokuthi 'imodeli yamandla ekhulayo'. Uhlelo lwe-aquaponic lusebenzisa ama-mediums ahleliwe afana nobuhlalu be-grit noma ubumba. Izitshalo zitshalwe endaweni ehleliwe emgodini ogcwala ngamanzi amathangi e-aquaculture. Le nqubo isebenza kangcono izitshalo ze-creeper ezinjengama-strawberries, utamatisi kanye ne-granadillas.
I-aquaponics elandelwayo
Ama-mediums ahleliwe njengobuningi be-grit nobumba asetshenziselwa isitsha esiphuthuma nxazonke, futhi siphuphuma lapho kutholakala izinga elithile lamanzi. Ukugeleza kubalulekile ukuvimbela izimpande zezitshalo ekubeni ngaphansi kwamanzi angapheli. Lokhu futhi kuvimbela ukubola. Umsele wamanzi uhamba emgqeni wamanzi, i-clock siphon yokuphuma, eguqula amanzi ngezikhathi ezithile.

Le nqubo ye-aquaponics iyaziwa ngokuthi 'izikhukhula futhi idonsa' noma i-aquaponics 'ebb ne drain'. Yisimiso esihle kakhulu sabalimi abaqalayo njengoba kulula ukuphatha, futhi inani elikhulu lezitshalo lingenziwa. Isebenza kahle nezitshalo ezidinga ukwesekwa okwengeziwe, njengamatamatisi, ukhukhamba namathanga.
Ezinye izinhlelo ze-aquaponics
Uhlelo oluqondile lwakhiwe ngamapayipi epulasitiki awanamanzi athola amanzi avela phezulu ngenhla. Izitshalo zihlwanyelwe ekuvulekeni kwamapayipi.
Imiklamo yefilimu yezakhi ineziteshi kanye namapayipi epulasitiki e-PVC ahamba phambili, afana 'nama-gutters', anezivulela eziqukathi. Amanzi ke aholwa ngokuzenzekelayo ezitsheni ezibekwe 'emigodini'.

Amapulangwe angama-200-litre epulasitiki anqunywe ngesigamu futhi agcwaliswe yi-grit noma amanzi, lapho i-polystyrene rafts ingahamba khona.

I-Aquaponics Yabalimi Abasha

Izindlela zokufaka izicelo ze-aquaponics technology zikhulu kakhulu. Kungenziwa ngezilinganiso ezihlukene, ezizobhekana nezidingo ezihlukene, kusukela ekukhiqizeni umndeni kubalimi abasha ezingeni lokuhweba.
Ama-aquaponics angenziwa ngezinga elincane, njengasezindaweni zokutshala ukukhiqiza umkhiqizo omusha ukuze ukondle umndeni. I-carp, i-tilapia noma i-catfish ingasetshenziswa ku-tank 500 t liter fish. Imikhakha ye-aquaponics yesikhashana noma imibhede ekhulayo ephakanyisiwe kunconywa abalimi abasha.
Ubuchwepheshe be-Aquaponics bufanele kakhulu abalimi abasha ngezizathu ezihlukahlukene:
Kungenziwa ngesilinganiso esincane futhi singanwetshwa kamuva.
Akukona ngempela ukusebenza kakhulu.
Kungenziwa kusethwe ngezinto ezingabizi kakhulu.
Inhlabathi evundile noma amanzi amaningi akuzona izinto ezidingekayo.
I-aquaponics ephakathi nendawo ifanelekile ukuhlinzekwa kwemikhiqizo emisha yomphakathi, njengesikole, ikhaya lomhlalaphansi, indawo yokudlela noma ihhotela. Ama-aquaponics angenziwa ngezinga lokuhweba njengento eyodwa kanye nokuhlukaniswa kokulima.
Ubuhlobo phakathi kwenani lezinhlanzi nezitshalo kuzoxhomeka kwikhwalithi yokudla kwezinhlanzi, izinhlobo zezinhlanzi kanye nezinhlobo zezitshalo ezihlukahlukene ezisetshenziswayo. Izitshalo ezikhula izitshalo eziphakeme futhi ezithela izithelo zidinga izakhi eziningi ezingcolile.

Uzodinga ulwazi lobuchwepheshe ngaphambi kokuba uqale noma yiluphi uhlobo lwezolimo ze-aquaponics. Ngakho-ke kunconywa ukuthi abalimi abasha bathole ukuqeqeshwa okuwusizo ngaphambi kokuba baqale.

Izindleko ze-Aquaponics Systems

Yonke imishini ye-aquaponics inezinzuzo nezinkinga zayo. Izindleko zezinhlelo ze-aquaponics zixhomeke ebukhulu besistimu, ukuklama kwayo kanye nohlobo lwezinto ezisetshenziswayo. Ingahluka phakathi kuka-R1 000 kuya kwezigidi zamaRandi ezinhlelo ezinkulu zokuhweba.

Imakethe yeMikhiqizo ye-Aquaponics

©Marinda Louw
Kungase kuzwakale njenge-cliché, kodwa leli zwi elithi 'imakethe yiyona yonke into' liyiqiniso ekulimeni, yilokho okushiwo yizo zonke izinhlelo zezolimo. Funda ngemakethe ngokwenza ucwaningo olunzulu lwemakethe ngaphambi kokuba uqale ukulima. Khuluma namakhasimende anakho futhi uthole ukuthi izidingo zabo ziphi. Thola ukuthi yiziphi izinhlobo zezitshalo, noma izinhlobo zezinhlanzi, nezidingo zazo, isibonelo, yikuphi okudingayo nokuthi yisiphi isikhathi sonyaka esisebenza kangcono ekukhuleni. Uma kunokwenzeka, setha izinkontileka zokumaketha namakhasimende.
Kunconywa nokuba nemikhiqizo ehlukahlukene esikhundleni somugqa owodwa womkhiqizo, isibonelo, uhlobo lwezinhlobo ze-ulethisi nezinhlobo zemifino. Gxila ezinhlobonhlobo zezitshalo eziphakeme ezifana namakhambi amasha, amajikijolo nama-chillies; le mikhiqizo inemikhawulo emikhulu yenzuzo.
Izinhlobo zezinhlanzi ezisetshenziselwa i-aquaponics zizoxhomekeka kunhlobo luni lwezinhlobo ovunyelwe ukuba nazo endaweni yakho. Thola emnyangweni wakho wokulondolozwa kwesifundazwe yiziphi izinhlobo ezisetshenziswa kakhulu ekulimeni kwe-aquaponic eNingizimu Afrika. Kungenzeka ukuthi kufaka phakathi i-bream, i-catfish, i-carp ne-ornamental fish.

Translated by Nsika Khoza