Zwiṱori zwa vho makhulu vha tshi amba nga tshenzhemo yavho ya muvhuso wa tshiṱalula

Tenjiwe Tutu u amba nga tshenzhemo yawe sa mushumi wa nḓuni nga miṅwaha ya muvhuso wa tshiṱalula. U shavhana na mapholisa na u shavha uya dzhele.

U shavha mapholisa

©Eric Miller

Ndo vha ndi tshi shumela munwe mufumakadzi Plumstead nga murahu nda ya nda shumela ṅwana wawe wa musidzana, Mrs Truter ane adzula Kloof kha ḽa Cape town. Mrs Truter a mbudza uri arali ha khokhonya muthu muṋangoni ndi fanela u lavhelesa nga lubuli luṱuku lune lwa vha kha vothi arali nda vhona hu mapholisa ndi songo vula.

Khamusi vhahura vha nga vha vho vhudza mapholisa uri huna musidzana hafhaḽa ane a khou shumaho asinaho basa, ngauri vho ḓesa lunzhi vha tshi khokhonya lo no fhira na 100. Fhedzi nṋe ndo vha ndi sa vuli munango. Vho vha vha vha si nga si kone u ndzhia ngauri nṋe ndi na maṱo mahulwane ndi a kona na u vhona goloi i tshe kule nda ḓi vhudzisa uri vha khou mbona na.

Arali ndo vha ndi tshi kona ubva nḓuni ndo vha ndi tshi ḓo vha ndo bva lunzhi nahone nda vha na vhangana vhanzhi. Fhedzi ndo vha ndi tshi vha ndo sokou dzula nga ngomu, ndi songo takala. Nga tshinwe tshifhinga zwo vha zwi zwavhudi ngauri ndo vha ndi na zwine nda khou zwiwanela vhana vhanga. U lala nnḓa zwo vha zwi si zwavhuḓi ngauri zwo vha zwi khombo. Ndo vha ndi tshi ofha nga ḽavhuṋa na zwezwo zwo vha zwi khombo hafhu. Zwi nga itea usi vhuye mushumoni nga ḽitevhelaho.

U dzumbama dzi Hostel

©Eric Miller

Ḽinwe ḓuvha mapholisa vho ṱoḓa u mpfara ro vha ri rathi kana sumbe. Musi ri tshi khou bva ho no ima zwidimela Gugulethu, ha vha huna vene ya mapholisa phanḓa hashu. Mapholisa vha mbo ḓi ri vha tshi khou amba nga fasitere ‘ Imani hanefho’ nne ndo vha ndi phanḓa.

Munna wa ḽi pholisa a thoma uḓa atshi khou bva kha lunwe lurumbu, hezwi atshi khou ralo nda ri ‘ hai nṋe mulandu ndi tshi fanela u humela hune nda khou bva hone? Ndi nga si tende vha tshi mpfara, nda tshimbila unga na zwino ndi khou ya u dzhena kha veni na vhanwe vhathu vha tshi khou ntsea ngauri vho vha vha tshi khou humbula uri ndi khou ya u dzhena kha goloi ndi kone uya dzhele.

Fhedzi hezwi ndi tshi tou vha tsini na veni, nda gidima sa lupenyo. Na vhanwe vha tevhela vha tshi khou shavha. Athi ḓivhi uri vho ya ngafhi nṋe ndo mbo ri yela he havha huna hostel. Na hone vha nbvulela. Vho vha vha na mimbete vho iitaho nga concrete, hune havha na fhethu ha u dzula zwithu nga fhasi hune vhanna vha vhea zwiambaro zwavho.

Vha mbo ḓi ndzumba nga u ṱavhanya munwe muthu adzula kha mbete. Mapholisa vha dzhena , vho vha vha tshi dzula vho kwata avho ngo amba zwavhuḓi na luthihi. Vha vhidzelela ri sumbedzeni hune avha hone. Vhanna vha mbo ḓi ri ahuna muthu hafha ari athu vhona muthu, mapholisa vha thoma u sedza sedza, ndo vha ndi tshi khou kona u pfa phosho ya zwienda zwavho nda zwi pfa uri vha ḓo vha vha vhanzhi avho ngo vhuya vha zwihumbula u sedza fhasi ha mmbete.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe