Zwa u Langa Zwitzhili nga Nḓila ya Mupo

© Louise Brodie

Fungi iya konḓa u i langa kha zwa u lima zwa mupo, dzi fungi asi dza vhuḓi mimaragani kha zwa vhulimi. Fungi dzine dza vha uri dzi na mbuyelo dzi vha dzi dza tsimbi. Huna inwe nḓila ya u kona u langa dzi fungi ndi u sedza dzi fungi dzine dza vha na mushumo. Ndi nḓila yo ḓoweleyaho ya u langa. Dzi fungi dzine dza vha na mbuyelo dzi hone dzi vha dzi tshi khou lwisana na dzine dza vha khombo.

Huna tshaka nnzhi dza dzi fungi dzine dza vha na mbuyelo dzine dza nga shumiswa, fhedzi dzine dza divheswa nga maanḓa ndi Bio-trichio. I fanela u shelwa kha zwimela na mavu. Dzi fungi dzoṱhe dzi ya kundwa nga luphuse lwa sulphur. Inwe nḓila ndi u fafadzela lebula tharu dza vinegar dzo ṱangana na litre nthihi ya maḓi.

Inwe nḓila nayone ine ya vha uri yo ḓoweleya kha zwimela zwine zwa vha uri zwina fungi ndi u fafadzela mafhi o ṱangana na maḓi. Hafha hu vha ho ṱanganiswa bigiri nthihi ya mafhi, na bigiri nṋa dza maḓi na lebula nthihi ya tshisibe tsha u ṱanzwa dzi thundu. Mafhi a vha a na fungi dza vhuḓi dzine dza ḓo pandela fungi dzine dza vha khombo.

Hezwi zwi ita uri mushonga uvhe na vhushaka na maṱari hu sini wa sokou shela fhedzi. Vha American vhane vha ḓiita zwa vhu bulasi vha tshi khou shumisa zwithu zwa mupo vha shumisa dzi fungi dzine dza vha na mbuyelo u fhungudza pathogens.

Dzi Microbes sa Trichoderma (T. koningii and T. harzianum), Streptomyces griseoviridis na Bacillus subtilis dzi ya vhonala kha midzi kana dza shuma u lafha mbeu i saathu ṱavhiwa. Zwi khwinisa dzi microbes dzine dza vha dzi tshi kha mavu zwa ita na uri hu vhe na nyaluwo. I shumiswa kha malwadze ane anga Pythium, Rhizoctonia, Botritis, Scelerotinia, Fusarium, Phomopsis, Alternalia na Aspergillus.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe