U Langa Mavu

© Louise Brodie

Sa vhunga u dala ha shango ho no vha huhulu zwi vha zwithu zwa ndeme kha u tsireledza zwithu zwine zwa vha uri zwi ya dovhololwa, wa thogomela zwithu zwine zwa vha uri ndi zwa mupo. Zwiraru zwine zwa vha uri ndi zwa ndeme ndi madi muya na mavu.

Mavu ndi tshone tshithu tshine tsha vha uri tsho vala shango. Mavu avha o vala madi avho rine ane avha uri ndi avhudi a do vha u thusa kha vhutshilo zwa dovha zwa shandukiswa zwi tshi khou vha pfushi ine ya vha i tshi khou todea uri u tshile kha shango.

Mavu ndi tshithu tshine tsha vha tshi vhukati, ane aya kona u tshidza zwimela, a dovha asika ndila dzine zwimela zwa kona u dzhia carbon dioxide kha muya na u bvisa muya ha sikiwa muya une wa vha uri wo kuna na zwithu zwothe zwine zwa tshila zwiya kona u fema. Sa vhunga shango li tshi kona u dovhololwa na hone li dzula li tshi khou isa phanda na u dovhololwa, ndi zwa ndeme uri ri thogomela tshithu tsha ndeme tsha shango tshine tsha vha mavu. Arali u tshi khou toda u fha zwiliwa zwine zwa khou hula na u isa phanda na u lima nga ndila ya mbuyelo, vhafuwi vha kombetshedziwa uri vha fanela u thogomela mabulasi avho.

Zwi sa fani na zwine zwa fha vhutshilo zwa madi, ndi zwa ndeme uri mavu avha tshi khou tsireledza u hula ha u bveledza na zwine zwa vha zwi tshi khou toda. U dzulela u sedza mavu na u tola mavu zwiita uri hu vhe na pfushi ine ya vha yo lugela zwimela uri zwihule.

U dala ha zwimela musi zwi tshi anwa zwine zwa todea kha vho rabulasi ndi hone hune na tshimela tsha vha tshi tshi khou vha na pfushi. Fhethu hune ho vha hu songo fanela zwa u lima hu fanela u khwinisa mavu ahone nga u engedza pfushi na manyoro uri hu kone u vha na pfushi ine ya vha uri yo tea.

Fhethu hune ndi kale mavu atshi khou limiwa, mavu afanela u tsireledziwa kha u nga fhalala ha dzi pfushi khao dzine dza thusa kha u alusa, u fanela u vala mavu nga zwithu zwine zwa vha zwa mupo kana nga u tavha zwimela zwa u tika zwimela zwihulwane. Mavu a ditika nga ndila ine mutakalo wavha u ngayo.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe

Zwa U Nyora Na Mavu

Zwine zwa vha zwo nona, zwo kwashekanyea nga ndila ndi zwone zwine zwa vha zwo lugela mavu. I engedza zwithu zwa u nyora sa mapfura a zwithu...more

U ṱanganisa manyoro zwi ya ṱalutshedziwa

Manyoro ndi zwithu zwine zwa vha zwo itwa zwi tshi khou bva kha matoko a zwithu zwi tshilaho kana o itwa nga mishonga uya nga u ṱanganelan...more

Mavu ane Avha na Mutakalo kha zwa u Tavha

Hu fanela u vha na zwine zwa itwa nga vhundeme ha mavu, na zwine zwo no vhuyisa, vhunzhi ha vho rabulasi vhane vha ita zwa vhulimi vha na nd...more

Ndila dza u Kona u Kwinisa Tshivhumbeo tsha Mavu

Tshivhumbeo tsha mavu tshi vha tshi tshi khou bva kha u tangana ha mutavha n silt na zwithu zwa vumba. Mavu a mutavha ana zwithu zwinzhi, ay...more

Dzi Microorganisms Mavuni

Mavu zwi vha zwi tshi fhira zwithu zwine zwa vha zwo tou kwashekanya zwa tombo. Mavu ndi tshivhumbeo tshine tsha tou vha haya kha zwimela ng...more

Dzi Mulch

Zwishumiswa zwa u nyora kha ngade kana bulasi zwi na mbuyelo kha mutakalo wa mavu na wa zwimela. Mavu ane avha uri o sheliwa zwa u nyora avh...more

Manyoro a zwifuwo na manyoro ane avha o itwa nga mishonga

Manyoro ono itwa nga malwaṱwa a zwifuwo a itwa nga zwithu zwo sinaho ubva kha zwithu zwine zwa tshila zwine zwa kona u sina zwa ṱanganis...more

Zwithu Zwa U Nyora Kha Mavu

Zwi tou vhofha uri tshimela tshine tsha vha uri tshi khou hula kha mavu tshi vhe na pfushi dzothe dza manyoro....more

Mutakalo Wa Mavu Na Mutakalo Wa Tshimela

Huna vhushaka vhukati ha mutakalo wa mavu na wa tshimela, vha ya talutshedza vha mutakalo wa zwimela vho Alan Rosenberg kha bugu yavho Globa...more

U dzhia mavu uri ayo ṱoliwa

U dzhia mavu uri ayo ṱoliwa, fhethu hune ha khou tea u ṱavhiwa zwimela ndi zwithu zwa ndeme vhukuma....more

Vhundeme ha Mvumbo ya Mavu

Mvumbo ya mavu iya kwama uri mavu a kone u vha na mutakalo, u tutuwedza u farana na vhuvha ha mavu na u shumea ngao-nga ndila ine mavu anga ...more

U lugisela mavu, u lima na u haraga

Tillage zwi vha zwi tshi khou tou amba uri u lugisela mavu ane a khou ṱoḓa u ṱavhelwa tshimela khao....more