Nzudzanyo ya Kubebele kwa Mivhuḓa

© Karoline Steenekamp

Hoyu ndi mutevhe wa zwithu zwine zwa shumiswa musi u tshi ṱoṱa u fuwa Mivhuḓa na ṱhalutshedzo ya hone.
Aggressive Trait: Dzine dza vha na swili (dzine dza vha dzi tshi khou ṱoḓa u luma na u ṅwaya) haya maitele dzi vha dzo a wana kha vhabebi dzi tshi kha ḓi vha ṱhukhu.
Bedding: Kha mahatsi, sawdust kana mabammbiri o geriwaho ane ovha atshi shuma u vala hune dza dzula hone kana u dzi vhea kha mabogisi
Bloat: Fhethu hune ya vha yo zwimba zwine zwi vha zwo vhangiwa nga kuḽele ku si kwone
Beed Standards: Ṱhalutshedzo ya uri ya u beba i vhonalisa hani. Dzoṱhe phukha dzina hune dza vhonala hone musi ri tshi ḓa kha zwa u beba
Bucks: Ndi muvhuḓa wa munna
Catch Tray: Hei ndi tray ine ya vhewa nga fhasi ha ḓaraṱa ine ivha ina maṅyoro kana murundo
Castrate: U bvisa vhunna, na u ita uri ya munna I kone u beba
Chop: Ndi zwiḽiwa zwi dala, zwi no nga mahatsi zwine zwa vha zwo khathiwa
Coccidiosis: Ndi tshi tshitzhili tshine tshi ya vhulaha mivhuḓa, zwiitea nga maanḓa hune ha dzula mivhuḓa arali hu sa kulumagiwi zwavhuḓi
Colony: Ndi hune wa wana huna mivhuḓa minzhi ine ya kha ḓi vha miṱuku. I tshi khou hula yoṱhe
Compost Heap: Ndi u ṱangana ha zwiḽiwa zwine zwa vha zwo linganela zwa ya zwa vhewa kha mutshini, ndi nḓila ya vhuḓi, fhedzi iya ḓura vhukuma
Consistent: Zwoṱhe zwi a fana
Conception: Ndi hune ya tsadzi ya vhifha muvhilini
Cover: Ndi ipfi ḽine ḽa shuma musi hu tshi khou ṱalutshedzwa uri dzo ṱangana
Does: Ndi muvhuḓa wa tshisadzi
Double Tier: Ndi musi madzulo a muvhuḓa o ṋamelana
Eragrostis: Ndi hatsi ḽa vhuḓi vhukuma ḽine ḽi ya kona u oma ḽa ita khuḽane
Feed container: Ndi zwigoḓelo na maitele ane ashumiswa u isa zwiḽiwa
Foster: Ndi u dzhia ṅwana muthihi kha ya tsadzi wa muisa kha iṅwe uri i mualuse
Genetics: Ndi zwa tshisaitsi zwa u guda mvumbo ya kubebele
Genitals: Zwipiḓa zwa muvhili zwire kha mbeu
Green feed: Miroho miṅwe na miṅwe na mahatsi ane aḽiwa atshi kha ḓivha madala
Hay: Mahatsi o omiswaho
Hay ricks: Thambo ine ya shumiswa u fara mahatsi o omiswaho uri akone u ḽea
Haunches: Milenzhe ya phanḓa ya muvhuḓa
Home Consumption: Ndi tshithu tshine tsho vhulaiwa tshi tshi khou itelwa u ḽiwa hayani hu sini u rengisa lini
Hoppers: Zwigoḓelo zwa u ḽela zwo itelwaho zwenezwo
Hutch: Ndi fhethu ho itelwaho muvhuḓa uri u kone u dzula
Hutch card: Ndi fhethu hune havha hu tshi khou itwa zwa uvhala mivhuḓa
Immunity: Ndi u tsireledzwa kha u sa farwa nga malwadze
Import: Ndi ubvisa tshithu tshi tshi khou bva kha ḽinwe shango kana fhethu
Indegenous: Ndi zwipuka zwine zwa bva fhethu hune zwa dzula hone
Labor Intensive: Ndi zwine zwa ṱoḓa u shumiswa vhukuma uri zwi kone uvha zwavhukuma
Litter: Ndi vhana vhane vha khou bva kha mme muthihi
Loins: Musipha une wavha u tshi khou bva kha mutshilitshili wa muvhuḓa hune milenzhe ya murahu ya ṱangana hone
Malocclusion: Ndi maṋo o vhaisalaho kana u kwasheaho
Mammary Glands: Ndi zwithu zwine zwa isa mafhi kha ṅwana
Mastitis: Ndi u kavhiwa nga vhulwadze, ha hafha hune ha isa mafhi kha ṅwana
Mating: Ndi uvhea ya munna na ya musadzi fhethu huthihi uri dzi kkone u ṱangana tshihulwane
Mentor: Ndi mugudisi kana mudededzi
Myxomatosis: Ndi vhulwadze vhune ha vhulaha vhune arinaho kha ḽa Afrika Tshipembe
Nest Box: Ndi fhethu hune ya tsadzi ya dzula hone na vhana vhayo
Nipples: Ndi tshipiḓa tsha hune ṅwana a mama hone
On heat: Ndi musi ya tsadzi yo lugela u ṱangana na ya tshinna
Palatable: Muthetshelo wavhuḓi
Partition: Ndi hune kha vhudzulo huthihi ha muvhuḓa wa wana ho bva vhudzulo huvhili
Pellets: Ndi kuḽele kune kwa vha uri kwo lelulwa
Predators: Ndi zwipuka zwine zwa guda u vhulaha na ula mivhuḓa sa Mmbwa, Zwimange, Ṋowa na Mbevha
Progeny: Ndi ṅwana ano bva kha tshipuka tshithihi kana zwi zwinzhi
Prolific: Ndi u kona u bveledza vhana vhanzhi
Roughage: Ndi mahatsi kana zwiḽiwa zwidala zwine zwa vha uri azwi ho kha nḓila yo ḓoweleyaho
Rump: Ndi zwirumbi
Sawdust: Ndi buse ḽine ḽa bva musi hu tshi khou khathiwa matanda
Scruff: Lukanda lwo litshedzaho nga murahu ha mukulo
Sexing of babies: Ndi u bvisa vhana vha vhatukana kha vhasidzana musi vha tshi khou aluwa
Sleek: Ina maanḓa, ya penya ya vha phukha ine yavha na mutakalo
Stock: Ndi phukha dza u beba
Stockman: Ndi muthu ane a ḓivha adovha apfesesa zwirengiswa zwawe
Teff: Ndi hatsi hune ha ḽiwa, hu dzhiiwa sa ha nnṱha vhukuma
Territorial: Ndi ine ya sa ṱode u khakhiswa hune ya dzula hone
Viral Haemorrhagic Disease: Ndi vhulwadze vhune ha vhulaha fhedzi avhuho kha ḽa Afrika tshipembe
Vulva: Lushaka lwa dza tsadzi
Water Nipples: Lushaka lwa dza tsadzi
Water Nipples: Ndi tshipiḓa tshine tsho itwa uri mivhuḓa i kone u wana maḓi a u nwa
Weaning: Ndi u dzhia vhana wa vha isa kule na vho mmeavho

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe