Nḓila Dza u Kona u Tavha Hops

Hops – Tshishumiswa Tshihulwane tsha u Ita Halwa

Hops ndi mbeu dzo omaho dza maluvha a tsadzi a muri wa Humulus lupulus, ubva kha tshimela tshithihi na Cannabis. I shumiswa sa tshithu tshithihi tsha ndeme musi hu tshi khou itwa halwa na u ḓisa zwine zwa vhavha na u shuma sa tshithu tshine tsha kona u ita uri vhu vhile. Muri hoyu zwo leluwa uri u hule unga swika kha 7.6m nga khalanwaha i tshi khou bvisa maluvha ane a vha uri o oma a 900 g.

U Lugisela u Ṱavha Hops

©Chris Daly

Nḓila ya u thoma musi u tshi khou ṱoḓa u iṱavha ndi u ḓivha uri u khou ṱavha lushaka lufhio kha tshaka dza 80 dzo fhambanaho. U fhambana ha dzo zwi ya vhewa zwa bva zwigwada zwiraru: u vhavha, ya munukhelelo na ire na zwoṱhe zwi tshi khou bva kha mushumo une dza vha dzi tshi khou tea u u ita; dzinwe dzine dza ḓivhea vhukuma ndi hop varieties South Africa ho katelwa na African Queen, Southern Aroma, Southern Passion na Southern Star.
Musi wo no ṋanga lushaka lune wa khou fanela u ṱavha u fanela u kona u ḓivha midzi ine wa ḓo shumisa. Midzi ya hone ndi tshipiḓa tsha rootstock. Dzi vhonala sa nḓirivhe dzi ya sia hune tshimela tshiswa tshi nga hula hone. Midzi ya hone i fanela u sheledzwa, ya vhewa kha plastic wa vheya kha tshikwatudzi uri i rothole. Dzi nga dzula ngauralo lwa minwedzi yo vhalaho hu sina na vhuthada.

Fhethu Hune ha vha ha Khwiṋe kha u Ṱavha Hops

I ṱoḓa tshikhala tsha u kona u hula ngauri i hula u tshi ya nnṱha. Ai ṱavhiwa nga ngomu nḓuni, nga mulandu wa hezwi. Fhethu hune ha vha havhuḓi hune wa nga i ṱavha hone hu fanela uvha 3 uya 6 m u vulea, na fhethu ha vhuḓi hune ha kona u hula hone, ndi zwavhuḓi uri huvhe na miri kana thanda dza u tika musi i tshi khou hula, a i faneli u hula tsini na matanda a muḓagasi hu fanela uvha na fhethu ha vhuḓi ha u kona u vha na ha u ṱavhela midzi meter muthihi kule na kule uya nga kha dzi tshaka dzo fhambanaho.
Fhethu hune wa vha wo ta hone uri u ḓo ṱavhela hone hu fanela uvha hu tshi dzhena ḓuvha lwa awara dza rathi u swika kha malo. Hu fanela uvha fhethu hune hu ya kona na u dzhena muya. Arali huna mufhalala wa mavu unga ita dzi ndunduma.

Mavu Avhuḓi a Hops

Adzi huli zwavhuḓi fhethu hune ha vha ho thabesa. Mavu o kwamanaho aita uri hu vhe na maḓi asa tshimbiliho zwine zwa nga sia mavu atshi khou sinisa midzi. Mavu avhuḓi a fanela uvha o litshedzaho. Wa bvisa maḓinga mahulwane na matombo na tsheṋe ubva kha mavu. Mavu alitshedzana u swika kha 30cm u tsa fhasi. Unga nyora mavu nga ṋama ya marambo kana zwiḽiwa zwine zwa vha na malofha. U tshi khou amba nga vhuḓalo, mavu ane ha hula mitshelo na miroho anga tenda u ṱavhiwa Hops.
Uri i hule zwavhuḓi, mavu afanela uvha nga nḓila i tevhelaho.
Uri i kone u hula zwavhuḓi mavu aṱoḓa zwitevhelaho:
pH ya 5.5 - 8.0
pfushi yo ḓoweleyaho ine khayo havha na potassium (K) na phosphorus (P) dzi mbili kha nitrogen
Boron (B) yo yone ine wa kona u wana mineral iya thusa na kha uri i kone u hula

Tshifhinga tsha Vhuḓi tsha u i Ṱavha

©Chris Daly

Ndi zwavhuḓi uri u i ṱavhe vhuria huna tshifhinga tshinzhi nga musi u tshi kaṋa tshiimo. U tavha midzi nga u ṱavhanya ndi khwiṋe u fhira u ṱavha u lenga. Midzi iya kona u konḓelela mufhiso ure fhasi ha -6℃. Tshifhinga tsha vhuḓi tsha u ṱavha ndi ubva Shundunthule u swika Fulwana.

Nḓila dza u Ṱavha Hops

U gwa fhasi zwine zwa swika 10cm, hune ha vha vhulapfu ha midzi ine wa khou ṱoḓa u i ṱavha.
Wa kona u dzhenisa midzi yo rambalala, wa zwiita mafhungo uri midzi yoṱhe yo dzhena yo sedza fhasi hune ha vha hu tshena ho sedza nnṱha.
Wa shumisa zwanḓa u vala tshimela nga mavu.
Unga vala hops nga leyara ya straw u shavhisa u aluwa ha tsheṋe.
U fanela u dzula u tshi khou lavhelesa mavu, adzule o thaba u swika tshimela tshi tshi thoma u mela.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe