Mourvèdre

© Glenneis Kriel

Ṱhaluso

Heyi Mourvedre ina muvhala wo swifhalaho nahone mushumo wayo ndi u bveledza veini tsuku. Uya nga ha dzi DNA dzi sumbedzisa uri kaleni yo vha i tshi ḓivhea uri Mataro, Monastrell na Mourvedre ndi tshithu tshithihi. Zwa zwino muri hoyu u khou ḓivhea nga dzina ḽa tshi French Mourvedre. Vhabebi vhayo avha divhei.

Vhubvo

Ibva kha ḽa Spain, ndi vhathu vha French vho itaho uri i ḓivhee nge vha i shumisa vho i tanganisa na Rhone. Muri hoyu sa dzinwe nnzhi u vhonala wo dzhia dzina nga vhubvo hawo, kha hoyu muri zwo bva hunwe kha ḽa Spain ho no pfi Mataro tsini na Barcelona na Murviedro tsini na Valencia.
Muri hoyu wo phaḓalala uya France nga centuary ya 16 wa swika he wa vha wone wo no ḓivhea vhukuma kha ḽa Rhone valley u swika phylloxera i tshi swika vhukati. Vhunzhi ha dzi veini dzo mbo ḓiimelwa nga Grenache ine ya vho yo leluwa u i tavha na hone i sa shavhani na phylloxera.
Mourvedre ya isa phanda na u hula kha ḽa Bandol, ndi kusi kwa vhukovhela ha Rhone ine yo vha i songo ḓala phylloxera nga uri mavu ahone ana thongwana.

Manwe Madzina

I divhea sa Mataro, Balzac noir, Damas noir, Trichiera na Monastrell.

U Bveledzwa kha ḽa Afrika Tshipembe

Muri hoyu wo swika kha ḽa Afrika Tshipembe nga vho 1980, fhedzi yo vha i tshi khou ḓi ambiwa zwavhuḓi vhukuma nga muphofesa vho Abraham Izak Perold ubva kha 1920 nga mulandu wa uri iya kona u bveledza veini ya maṱhakheni na u kona u konḓelela fhethu hu rotholaho.

U Bveledzwa kha Mavunḓu

Fhethu hune ya vha hone ho no vha huhulu ubva nga 1990, musi vhalimi vha tshi thoma u ṱavha nga vhunzhi dzi veini dzine dza kona u konḓelela phepho kha ḽa AFrika Tshipembe. Nga 2016 ho vha hu tshi tou vha na 470ha ya hoyu muri kha vunḓu zwine zwa amba uri yo vha i tshi khou imelelwa nga phesenthe nthihi fhedzi kha dzi nḓirivhe tsuku. Ngeno muri wo ṱavhiwa hoṱhe hune ha bveledzwa dzi veini nga nnḓa ha Northern Cape, na Swartland na Paarl dzine dzo vha dzi na nnzhi.

U Aluwa

Iya konḓelela musi hu tshi khou rothola iya aluwa henefha u swika kha 20t/ha uya kha 23t/ha.

U Kaṋiwa

I kaṋiwa vhukati ha khalanwaha henefha kha ṅwedzi wa Ṱhafamuhwe.

Mitshelo

Muri hoyu u bveledza mitshelo mihulwane, ya tshipulumbu, ya lukanda lwa u khwaṱha vhukuma ya muvhala mutsu, ya vha na lukanda ludala. Mitshelo a i tendi nga tshifhinga tshithihi, zwine wa ita uri dzi vhe nnzhi dzine dza vha na mivhala yo fhambananaho.

Maṱari

Maṱari ana muvhala mudala, avha na tshivhumbeo tsho linganelaho, a ita tshipulumbu na vhana vhararu.

Zwiḽi na Malwadze

Muri hoyu u tambudzwa vhukuma nga zwivhungu.

Mushumo

Kha ḽa Afrika Tshipembe i shuma nga maanḓa sa veini yo ḓiimisaho nga yoṱhe kana yo ṱanganiswa na Rhone kana Grenache na Shiraz.

Muthetshelo

I bvisa muthetshelo wa mulberry na blackberry na nzhi dzine dzanga halwa, cinnamon na spice.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe