Midi ya vha Ntwana

Madzulo a Kwarrielaagte

©Dr Peter Magubane

Madzulo a Kwarrielaagte o vha tshi sumbedza uvha na mvumbo na u farana ha tshitshavha na vhuthihi vhukati ha vha Ntwana. Midi ya vho i fhethu hune ha vha tshitshavha tshihulwane ya dovha ya sumbedza shango line la vha uri lo dzumbama kha tshitshavha tshine tsha vha uri tsho vulea. Hune uya kona uya khoroni na uya midini nga ndila ine yavha yo vulea.

Vhafumakadzi vha vha Ntwana vha vha vho dinekedzela mishumo yavho ya hayani nga murahu ha u bebiwa ha nwana wavho wa u thoma. Kha nyimelo ine munna uya vha na vhafumakadzi vhanzhi (ndi vhathu vhane vha ya mala vhafumakadzi vho vhalaho) hu ya kona u fhatiwa minwe ya midi kha mudi muthihi muhulwane.

Vhafumakadzi vha vha Ntwana vha ya kona u khavhisa dzi nndu dzavho nga nnda na nga ngomu, na dzi mbondo na maguvha, hezwo zwiitwa nga vhafumakadzi, dzi mbondo dzi vha dzo hulungelwa nga mavu na matoko. Zwiitwa hu tshi fhedza u kaniwa, hu tshi khou thoma khalanwaha yo omaho, na nga tshifhinga tshine ha vha hu tshi khou kaniwa mavhele na u tavha zwine zwa do tevhela.

Zwa u ola ndi zwithu zwa u thoma zwine zwa itwa nga muselwa muswa, fhedzi ahu tou vha mushumo wawe a ethe sa vhunga wa shaka wa mufumakadzi atshi nga muthusa. Hu vha huna mivhala mitsuku na mutshena zwa mavu zwo tangana, vha kona u hulungea vha tshi khou shumisa zwanda zwavho kana dzi thanda zwine zwa dovha zwa shuma kha u thivha vhaloi.

Zwine zwi sa fane na maolo a MaNdebele a mivhala vhala ane avha na maolo ane avha uri o khethea, maolo avha Ntwana a sparse, minimalist na monochromatic ane avha o itwa nga ndila ya geometric. Naho hezwi zwishumiswa hu tshi vha hu zwa u nakisa mudi, tshaka dza mavu hu tendiwa zwauri dzi vha dzina mushonga, une wa tsireledza, zwa dovha zwa fhodza.

Mivhala heneyo mithihi (mutsuku, mutshena na mudala na mutsu) iya vha hone kha mishumo yothe ya vha Ntwana, kha zwithu zwa mvelo zwine zwi ya vha zwo tanganiswa na zwa tshithu na zwa matshilo a duvha na duvha.

Naho zwo ralo, zwi ya shuma vhukuma kha u kona u fhirisa vhasidzana kha uvha vhomme, zwi ya vhonala kha zwithu zwa vhafumakdzi vha hone, kha zwithu zwa malungu na kha dzi apron dza vho dzine dza konda u wanala na dzine dza ambariwa nga matungo a thoho dzavho.

U tshi nga isa phanda mavu ahone aya shumiswa na kha midi yavho sa zwithu zwa manditi, zwa vhurereli na u kona u tsireledza kha zwa mupo na manditi zwine zwa nga kha di da.

Translated by Khalirendwe Nekhavhambe