U Fhambana ha dzi Nguluvhe dza u Fuwa

©Elsabe Visser
The large white is a big pig with exceptional growth rate.
Zwino ngauri ahuna tshaka na nthihi dzine dza vha uri dzo fhelela dzoṱhe dzi ḓi vha na hune dza balelwa hone na hune dza kona hone, uṋanga dzine wa fuwa dzone zwi bva kha u kona u ṋanga. Musi u tshi khou ṋanga, a u fanela u shumisa zwine iwe wa kona zwone u bveledza na uri unga kona na u dzi rengisa na u isa pfushi dzine dza vha uri dzo tendelwa na u khuthadzea hune ha ṱoḓea dzine dza kona u konḓelela.
Zwine wa ṱanganisa tshaka zwi nga thusa kha u ita ṋama, hune vhana vhane vha vha vho ṱanganiswa vha ya rengiswa. Hafha ndi dzinwe dza dzi tsumbo dzine da shumiswa kha ḽa Afrika Tshipembe.

Khulwane Tshena

Hedzi tshaka dza luisimane dzo ḓiswa kha ḽa Afrika Tshipembe nga vho 1890. Ngazwo dzina heḽi, ndi khulwane ya vha na lukanda lutshena ya bvisa vhana vhahulwane nga nḓila ya vhuḓi ya u aluwa. Dzi ya kona u tsireledza vhana vhadzo na hone dza tshinna dzi ya shuma vhukuma, naho huna uri dzinwe dzi ya lenga u hula, nga murahu ha minwedzi ya sumbe kana ya malo.
Dzi ya kona u bveledza dzi dzoṱhe na musi dzo ṱanganiswa na dzinwe, dzi ya kona u bveledza vhana (progeny) dzine dza vha dza maimo a nnṱha. Dzi bveledzwa dza tsadzi dzine dza vha dza maimo a nnṱha, musi dzo tanganiswa na Landrace.

The Landrace

©Glenneis Kriel
Landrace pigs have excellent growth rates.
The Landrace ndi ya Danish breed ina lukanda lutshena lune lwa bva musi yo ṱanganiswa na Large Whites na dza mvelo dza Danish Pigs. Dzo ḓa dzi tshi khou bva holland uḓa Afrika Tshipembe nga 1952. Iya hula vhukuma ya dovha ya ḓivhelwa vhukuma u vha mme ane a londa vhana vhawe, i vha na vhana vhahulwane.
Nguluvhe dza Afrika Tshipembe dzina nḓila dza u kona u fembedza dzine dza thoma magumoni a 195 South African Landrace. Uya nga ha bugu ya David Visser, Modern Pig Production, South African strain i ṱanganiswa na vhuthada ha durability nga uvha na marambo asongo khwaṱhaho, dzinwe dzine dza vha kule dzi ya tswenyiwa nga mutsiko, dzinwe nga mufhiso wo kalulaho na u tshimbila tshifhinga tshilapfu i tshi ya makethe.

The Chester White

©Liezel Grobler
Vhubvo ha hei ndi United states hu vha ho ṱanganiswa Yorkshire na Lincolnshire. Ya u tou thoma yo ḓa kha ḽa Afrika Tshipembe nga 1983 i tshi khou bva United States. Ina lukanda lutshena, yo linganela, ya vha na marambo avhuḓi ita zwishumiswa zwine zwa vha zwavhuḓi. Dzi ya balelwa u tshila nga nnḓa dzi ya shumiswa sa dzine dza kona u ṱhogomela vhana ho ṱangana na Large Whites kana Landraces. Adzi tou vha nnzhi vho lini dza chester kha ḽa Afrika Tshipembe.

The Duroc

©Elsabe Visser
Duroc boars are primarily used in crosses with white breeds.
Hei ina muvhala mutsuku, ibva kha ḽa United States kha nṋa nguluvhe tsuku. Yo ḓiswa kha ḽa Afrika Tshipembe i tshi khou bva Canada nga 1980, uri ivhe ya vhuraru, kha u ṱanganisa.
Dza tshinna dzi na maanḓa kha zwa nzeo dzi ya shumiswa nga maanḓa kha u ṱanganisa na dzinwe dza mvelo dzine dza vha tshena, dza bveledza vhana vhane vha hula vhukuma, na ṋama ya maimo a nnṱha. Vha Modern Pig Production, vha tsivhudza vha rengisi vhothe uri vha i vhambedze, ngauri vha khou wana ine ya vha ya vhukati ine yavha na muvhala wo tsukaho wa ya kha buraweni ine ya ḓisa vhuthada kha abattoir. Duroc breed, naho zwo ralo, i bveledza ṋama ya vhuḓi ine ya ḓifha u fhira dzinwe, ya tsadzi ibveledza dzine dza vha dzi khulwane, fhedzi adzi koni u londa vhana. Tshaka hedzi adzi koni u konḓelela mutsiko.