Vredefort Hinkarhi Khale

© David Fleminger

Minkarhi ya Khale

Hi ndzhawu ya ndhuma ya Cradle of Humankind World Heritage leyi kumekaka kwalomu ka 100 km e nwalungwini wa Vredefort, swihlayisekile kupfumela leswaku vanhu avari kona eka ndzhawu ya Dome kuringana nkarhi woleha, kungava kuringana mamiliyoni ya malembe. Kufikela sweswi, hambiswiritano, akuna ti hominid fossils ta khale letinga kumeka eka ndzhawu ya Vredefort.
Ku khumbeka loku kongomaka eka swilo leswi aswi hanya eka Dome swinga langutisiwa kutlhelela endzhaku kuya eka Later Stone Age (exikarhi ka 25 000 na 20 000 wa malembe lawa hundzeke). Vumbhoni bya ndzhawu leyi bya leswi aswi tshama kona byi hangalakile, hikokwalaho kaleswi ndzhawu leyi yingariki naku cela ceriwa ka archaeology. Hambi swiritano, nhlengeletano wa switirhisiwa swo cela maribye swikumekile etibuweni ta nambu wa Vaal, kusuhi na biloho ra Schoemansdrift, xikan’we nale purasini ra Parson’s Rus. Switirhisiwa leswi swikatsa mabanga, swihloka, scrapers nati flake. Baku rale purasini ra Buffelskloof narona rina vumbhoni bya vukona bya vanhu eka ndzhawu liya, naswona kungava ku tirhisiwe himinkarhi ya khale. Mantsariso ya vutshila ya ma-Bushman yikumekile.

Translated by Ike Ngobeni