Swiphiqo swa Mpfuvelo ekaTinguluve

Mpfimbelo

Mpfimbelo wutala kuhumelela kuya emakumu ka kubiha emirini ka nguluve ya xisati, laha swikoweto swikatsaka vulongo byo oma, nhlana lowunga goveka kumbe nguluve yitikuma yirikarhi yi gomela loko yi humesa vulongo laha kuhumaka vulongo byintsongo kumbe kunga humi nchumu.
Vutshunguri
Mpfimbelo wunga siveriwa hiku engetelela swakudya swa fibre eka leswi yidyaka. Mavhiki nyana loko yingase tswala, swakudya swa rihlaza/bran, swinga engeteleriwa eka swakudya kusivela leswaku nguluve ya xinuna yinga pfimberiwi. Nhlayiso wufanele kuva kona kutiyisisa leswaku tinguluve tikuma mati yo ringanela yotenga.
Va American Pig Association vatsundzuxa vafuwi leswaku vafanele ku hlayisa tinguluve letinga pfimberiwa hiku tinyika xiphemu xa apula, prune kumbe juzi ya cranberry na 3/4 ya mati. Kukatsiwa ka makwembe kumbe mihandzu eka swayona swita pfuna naswona.

Kuva Swirho Swinga Tshamisekangi

©Glenneis Kriel
Kuka swirho swinga tshamisekangi swinga humelela eka nkarhi wihi na wihi wa vutomi bya nguluve, kambe switala kuhumelela tinguluve ta xisati endzhaku ko tswala swingulubyana, swingulubyana leswinga exikarhi ka 25 kg na 100 kg. Marhumbu ya swingulubyana yanga pfumala ntshamiseko kumbe kusongana loko swikhomiwe hi nchuluko.
Tinguluve leti khumbhekaka titala ku pfimba khwiri, kambe tiva tihume rhumbu leri humesaka thyaka le ndzhaku. Xirho lexi khumbhekaka xita kukumuka kumbe xidavuka, leswi tisaka kuvava swinene xikan’we na rifu. Loko ku endliwa vulavisisi endzhaku ka rifu, xirho lexinga khumbheka, ngopfu ngopfu spleen, khwiri kumbe xivindzi xita kukumuka laha kuvaka kuri na ngati ekusuhi na xona.
Kuya hiva NADIS Animal Health Skills, ku pfumala ntshamiseko wa swirho swinga vangiwa hiku dya ngopfu ka swifuwo, mphamelo wa xifuwo wa xixika laha kungavaka na swakudya swotsakama, swakudya leswi hoxekeke, swakudya leswinga gayelekiki kumbe colitis.
Vutshunguri
Vufambisi bya kahle na vulawuri bya swakudya leswi dyiwaka swita pfuna swinene kusivela ku pfumala ntshamiseko wa swirho. Ku sivela kuva swirho swinga tshamiseki, va South African Pork Producers Organisation eka tsalwa ra vona ra, Pigs for Profit, va hlohletela leswaku vafuwi vaphamela tinguluve ta vona kanharhu hi siku ku sivela nyanyuko lowukulu hinkarhi wa swakudya naswona tinguluve ta xisati tita tshamiseka e moyeni leswaku tinga tlulla tlui ngopfu endzhaku ka kutswala.
Nchuluko wufanele ku tshunguriwa naku siveriwa hi tindlela hinkwato.

Rectal Prolapse

Loko swita eka rectal prolapse, rhumbu leri humesaka thyaka ritava rirkarhi ri huma hile ka xirho xa xihundla lexi humesaka thyaka. Xiyimo lexi xitala ku voniwa eka tinguluve letintsongo. Kuya hi Pig for Profit, swingava swiendliwa hi ntshikelelo e khwirini kumbe kutikeriwa, hi xitalo hikokwalaho ka kuva tinguluve titshama eka ndzhawu yinwe ngopfu hi xixika. Phoyizeni, yofana na mycotoxins leyivangiwaka hiku kurha ka swakudya yinga veka tinguluve eka xiyimo xolexo.
Vutshunguri
Tinguluve leti khumbekaka tifanele kuva tisusiwa naswona tiya nyikiwa swakudya leswi tsakamaka hiku hatlisa. Pigs for Profit yi lemukisa leswaku van’wamampurasi vanga ringeti ku susa rhumbu leri kumbe ku cinca xiphemu xa rona lexi cikinyaka: “Ritala kuva riwa hi roxe, risiya mbovo lowu salaka wu tirha.” Ntiko lowu tinguluve ti dlayiwaka loko ti fike eka wona wuta khumbeka.

Translated by Ike Ngobeni