Swiphiqo swa Nhlonge yaNguluve - Switswonga Ngati Swale Handle

© National Pork Board, USA
Mange, pig louse, swigalani na tinhongani hiswinwana swa switswonga ngati swale handle leswi endlaka leswaku nhlonge yikarhateka leswinga endlaka leswaku kuva na ku lahlekeriwa eka kuhumelerisa.

Mange

Mange yi vangiwa hitinwhala letintsongo (Sarcoptes suum) leti hanyaka eka nhlonge ya tinguluve. Tinhwala leti tidya nhlonge, ngati na serum yatinguluve naswona titshikela matandza eka nhlonge ya tinguluve. Tinhwala leti tintsongo swinene, kulaveka xikombiso lexingata tekiwa xiya langutisiwa e hansi ka microscope.
Kuya hi buku ya Danie Visser Modern Pig Production manual, ku hlohlonya lokukulu, laha nguluve titi tshuvaka hi swilo kukuma kupfuneka, hixitalo xexo kuva kuri xona xikombiso xo sungula xa leswaku kuna lexinga hoxeka. Swilondza, crusts na swipatsu swita vonaka tani hi xiyimo, xosungula endzeni nale handle ka tindleve laha swiyaka emahlweni kuya eka miri hinkwawo. Voya bya tinguluve byita vonaka byinga hatimi naswona kuva na milayeni emirini leyi vonakaka onge i timbambu.
Tinguluve letinga hlaseriwa atinge kuli kahle, hikuva tita tshamela kuti nwaya. Xiyimo xinga endla leswaku kuva na ku hlaseriwa hiyanwana mavabya naku onhaka ka ntsumbu e abattoir.
Kutshungula
Kuna ti dips, sprays xikan’we nati injection to hambana hambana letinga kona ku dlaya madzedze lawa. Vutisa Dokodela wa swifuwo kumbe animal health technician kuku byela xitirhisiwa lexingata pfuna eka nongonoko wo sivela swiphiqo leswitaka. Kutshungula tinguluve letikulu himinkarhi swita pfuna kusirhelela swingulubyani.
Kuya hi Pigs for Profit manual, kuna vanhu lava tirhisaka oyili ya movha kutshungula mange. E handle ka kuva yinga tshunguli mange, oyili ya movha yita onha nhlonge.

Pig Louse

Pig louse (Haematopinus suis) yahanya eka nhlonge ya tinguluve naswona yitala kukumeka eka nhlonge leyinga petseka kufana na laha nhanwini, makatla, groin na khwiri ra tinguluve. Leswi aswi khomi vanhu kumbe swiharhi swinwana. Pig louse leyikulu yikula kufika eka 4 mm kuya eka 6 mm hikukula, se swa olova ku swivona hi mahlo ngati, xikan’we na matandza lawa yafanaka na yellow crust.
Switswonga ngati, swiendla leswaku tinga tshamiseki hikuva ti heta ti tihutha hi makhumbi kumbe swidyelo. Kufana na mange, leswi swingava na xiave xobiha eka madyelo leswinga endlaka leswaku tinga kuli kahle, xikan’we nakuva na mavabyi yan’wana lawa yanga onhaka ntsumbu wa kona. Loko nhlayo yitele yinga vanga mavabyi ya anaemia.
Kutshungula
Ti dip to hambana hambana leti tsarisiweke nati sprays tikona kudlaya madzedze lawa. Vutisa Dokodela wa swifuwo kumbe animal health technician kuva aku nyika switirhisiwa kumbe nongonoko wotshungula.

Translated by Ike Ngobeni