Swilaveko swa Kulawula Switsotswana swa Ntumbuluko

© Marinda Louw

Kuna swimakiwa swotala leswi xavisiwaka kufana na neem oil na xisibi switsotswana leswi kumekaka kuswitirhisa, kambe swinwana swiendliwa emakaya kupfuneta ku chavisa switsotswana.

Fafazela Garlic

Murhi lowu wa garlic spray wu dlaya switsotswana swotala. Tsema madingu yanharhu lawa kulu naswona uya katsa na litara yinwe ya mati yo vila na malepula yambirhi ya pharafini – leswi swikota kuhlanganisa mpfanganiso lowu na matluka. Swiloveki e matini kuringana masiku yambirhi; katsa na ti litara ta 10 ta mati ivi u fafazela eka swimilani.

Viriviri na Garlic Spray

Tsema madingu ya nharhu lawa ya kulu ya garlic kutani u kandza maviriviri ya ntlhanu. Katsa leswi na litara yinwe ya mati yo vilana malepula yambirhi ya pharafini. Swiloveki masiku yambirhi; katsa 10 wa tilitara ta mati kutani u fafazela eka swimilani. Viriviri na garlic swidlaya switsotswana swotala.

Stinging Nettle Spray

Khelela matluka ya mitsembyana ya stinging nettles, lawa yanga ringanaka kutata plastiki kambe ringa tali ngopfu. Ambala swosivela mavoko hikuva mavoko yata hlohlonyiwa. Katsa 5 wa tilitara ta mati yovila na 5 wa malepula ya pharafini. Switshiki kuringana vhiki rinwe (kumbe kufikela nhweti). Chela 20 wa tilitara ta mati. Mpfanganyiso lowu wunga tirhisiwa eka swimilani endzhaku ka mavhiki yambirhi yanwana na yanwana. Tiva: Swifanele ku endliwa endzhaku ka mavhiki yambirhi naswona leswi kova nsivelo.

Khaki Bush

Khelela matluka ya khaki bush (Tagetes minuta) ya tata plastiki – yagandleriwa. Yacheli eka kutlula 5 wati litara ta mati yovila swinene kutani uya tshika kuringana vhiki rinwe (yinga tshikiwa kuringana nhweti). Aswina nkoka ku katsa pharafini, hikuva se kuna mafurha yantumbuluko eka khaki bush. Chela lepula rinwe (15ml) ra xixibi xo hlantswa swibye na tilitara ta 20 mati. Fafazela endzhaku ka mavhiki yambirhi yanwana na yanwana ku chavisa switsotswana.

Nkuma wa Tihunyi

Nkuma wa tihunyi awu tirhisiwa hiva kokwana ku lawula switsotswana swinwana. Wu kahle swinene eka misava naswona wuna phosphorus (P) na potassium (K). Nyunyetela nkuma wolowo wa khale leswaku wunga khumbi laha kungana swimilani. Tiyisisa leswaku nkma lowu awu weli ehenhla ka swimilani. Unga pfuki u tirhise nkuma wa malahla. Nkuma wa tihunyi wutlhela wutirhisiwa ku chavisa tihumba.

“Beetle na Worm Soup”

Hlengeleta swifufunhunu leswi vangaka swiphiqo swotani hi big yellow na black beetles leswi dyaka mabilomu yati roses kumbe ti cutworms letinga hlaselaka swinene. Chela swifufunhunu leswi eka xibye kutani u pfala hi mati laha swingata nwela eka wona. Se u chela mati yohisa ehenhla ka swifufunhunu leswi kume swivungu sweswo leswaku kutava na muthotho wakahle wa swivungu na swifufunhunu leswi. Wutshiki wutshama kuringana masiku kutani utirhisa muthotho lowu ku fafazela laha kunga ndlaleriwa byasi nale ka swimilani. Maendlelo lawa yatirha ngopfu eka ku lwisana nati cutworms.

Wormwood

Wormwood (Artemesia absinthum) yi chavisa ti aphids, swifufunhunu, tinhongani, maphaphatani lawa yantsongo yati khavichi nati humba. Endla tiya na mitsembyani yokarhi kutani u katsa na litara yinwe ya mati yo vila.

Translated by Ike Ngobeni