Ndlela yo Phamela Timbuti Leti Vabyaka

©Marinda Louw
Timbuti atinga lulameriwanga hiku pfaleriwa exivaleni. Titsakela ku famba famba hitoxe tintshuxekile, tihlawula swimilani swakahle ku dya swona, ku pfaleriwa switivangela mavabyi swinene ngopfu ngopfu eka timbuti ta nyama. Timbuti ti hatla ku tolovela naswona tihatlisa kuva na ntshikelelo naswona tilahlela thawula hiku hatlisa loko tivabya. Timbuti tirhandza kutshama hi ntlhambi naswona ati tsakeli kuva toxe, se loko mbuti yiyime yiri yoxe yifanele ku kamberiwa ku vona leswaku xiphiqo xingave xiri kwihi.
Mbuti yinga yimisa nhloko yayona, naswona yinga gayela swakudya swotsindziyela naswoa ayifanelanga kuva yi phameriwa masi hi nkanu, ti grains kumbe swakudya. Swakudya swita tshama swinga gayelekangi naswona leswi swinga tikisa xiyimo kumbe kusivela ku vuyelela ka yona. Loko mbuti yitsandzeka kuyima, yitshamisi ehansi yi khigetela khumbi kutani uyi tlakusa hile matlhelo kutiyisisa leswaku kuna kufamba famba ka ngati naleswaku murhi lowu yingavaka yi nyikiwe wona wukota kunghenelela emirini wa yona. Swihalaki swina nkoka swinene. Electrolytes eka swihalaki swifanele ku phameriwa. N’wamapurasi anga nyikela murhi lowunga fanela, kambe loko mbuti yi heleriwa hi mati emirini, yita fa. Loko mbuti yi etlele, tiyisisa leswaku yikuma mati eka xibye lexinga entangiki leswaku yikota kun’wa.
Swifuwo leswi vabyaka swilava mati yotala, energy nati protein kutlula swifuwo leswinga hanya kahle kambe swiva swinga tsakeli ngopfu swakudya. Hlohletela ntsakelo wa swakudya hiku swiphamela swakudya swintsongo, tsakamisa swakudya naku engetelela molasses kumbe munyu swiendla leswaku swakudya swinantsweka kahle. Furu ya rihlaza ya furexe na matluka yotsakama switisa ti vitamin ta kahle. Xifuwo lexi vabyaka xifanele kuva na nhlayo yale hansi ya nkatsakanyo wa swakudya kwalomu ka 5 - 6 wa minkarhi hi siku naswona swifanele ku phameriwa swiri swoxe swinga katsiwi na swifuwo swinwana leswaku switadya kahle switlhela swi wisa swinga kavanyetiwi hi nchumu.
Hi xitalo, swifuwo leswi vabyaka swinga dya hiku nonoka naswona swilava nkarhi wotala kuva swidya kutlula leswinga hanya kahle. Xiphiqo hi swifuwo leswi vabyaka hileswaku kwhiri ra swona ari tshamiseki. Van’wamapurasi van’wana vaswiphamela yoghurt yoka yingari na nantswo, yikatsiwe na rolled oats kumbe kunyanganyisiwa hi honey, kutshamisekisa khwiri ra swona.

Ndlela yo Phamela Swimbutani Leswi Vabyaka

©Chris Daly
Eka swimbutani leswi swahaku, kuhatla swikuma masi yosungula (colostrums) kusuka eka mhani wa swona swina nkoka leswaku swita kota ku hanya kahle. Loko swingaritano swita heleriwa hi mati hiku hatlisa kutani swi lova. Ku ponisa ximbutani, n’wamapurasi u fanele ku phakela swihalaki kufana na colostrum kusuka eka mana wa kona kumbe xiyimela colostrums kambe kungari nseketelo wa colostrum. Kuheleriwa hi mati e mirini i xiphiqo lexikulu na nchuluko eka swimbutani se u fanele kunyikela swihalaki hi wexe. Yima ku phamela masi hinkwawo xikan’we na xiyimela masi kutani u tirhisa nhlayo yo ringanela ya electrolyte fluids. Loko swilaveka hi xihatla, endla nkatsakanyo wale kaya wati electrolyte hikuva u virisa litara ya mati na malepula yambirih ya syrup, ½ ya xilepulani ya munyu na ¼ ya xilepulani xa baking soda.
Tekela enhlokweni: Vuxokoxoko lebyi ibyaku dyondzisa naku tsundzuxa ntsena naswona abyi fanelanga kutekiwa tani hi switsundzuxo swa vutshunguri. Vuxokoxoko lebyi abyi fanelanga ku teka ndzhawu ya vutsundzuxi bya vutshunguri kumbe vutshunguri lebyi nyikeriwaka hi dokodela wa swifuwo.

Translated by Ike Ngobeni