Ku Hlawula Muxaka wa Nguluve

©Glenneis Kriel
Black skinned breeds are less vulnerable to sunburn than improved breeds.
Loko u sungula purasi rofuwa tinguluve, ufanele ku hlawula muxaka lowu wungata fambelana na vuswikoti na vurhangeri kumbe vulawuri bya wena. Kuya hi Pigs for Profit ya Dr’s Jim Robinson na May-Louise Penrith tinxaka leti tinga avanyisiwa hi mintlawa yimbirhi, leyi kunga letinga antswisiwangiki na leti antswisiweke.
Muxaka lowu woka wunga antswisiwanga wa tinguluve wutala kukumeka laha kaya kumbe kufuyiwa laha kaya kufana na Kolbroek kumbe SA Landrace, leti tinga lulamela ku fambafamba laha makaya kukatsa na kutswalana lokunga pimiweku. Kasi laha kaleti tinga antswisiwa kuna muxaka wa manguva lawa kufana na Large White kumbe Duroc, leti fuweriwaka kuxavisiwa.
Tinxaka letinga antswisiwangiki tikahle loko kurikona u sungulaka uri na ntokoto wuntsongo wo fuwa tinguluve, loko unga fikeleli ku endla xivala xo tiya lexi lavekaka kuva xiveka tinguluve ta manguva lawa naswona loko uri na makete lowunga langutela kumbe ku amukela muxaka lowu wa tinguluve.
Mhaka yakona iku, awunge faneli ku hambana na tinguluve tawena hinkwato loko ulava ku ku cinca uva eka xiyimo xale henhla xa vulawuri, kambe kungo tirhisiwa nguluve ya xinuna eka leti ta ximanguva lawa kumbe ku endliwa leswivange i artificial insemination ku antswisa kutswalana eka vufuwi bya tinguluve.

Muxaka Lowunga Antswisiwangiki

Muxaka lowu wutala kuva wa muhlovo wa ntima lowungana swicoticoti leswi endlaka leswaku titshwa ngopfu hi dyambu. Hixitalo titiyerile naswona tikota ku kondzelela mahiselo yohambana hambana, tikondzelela mavabyi naswona ati lavi vulawuri byotala leswi endlaka leswaku tikota kuti famba fambela tinga pfaleriwi kumbe kufuyiwa emakaya. Titlhela tiva na swilaveko swintsongo swa mati na swakudya, kambe tinga tirha ku antswa loko utiphamela naku tihlayisa.
Hambi leswi muxaka lowu wunga kahle kuva vamhani eka vana vawona, wutswala vana lavantsongo swinene laha kuvaka na swingulubyana leswinga exikarhi ka 5 na 8, hambi leswi leswi swinga talaka ntsena loko tiphameriwa kahle. Xin’wana lexi lolohisaka hileswaku leti tintsongo kuya eka xiyimo xale xikarhi naswona titala kuhumesa mafurha yotala swinene. Swina nkoka swinene ku lava makete wa tonal aha tilavekaka ngopfu loko unga se sungula kutifuwa.

Muxaka Lowu Antswisiweke

©National Pork Board and the Pork Checkoff. Des Moines, IA USA.
Tinxaka leti titala kuva letikulu tiva na muhlovo wobasa na voya bya kona, leswi endlaka leswaku tichava swinene dyambu. Tihatlisa ku hluphiwa hi ntshikelelo wa kuhisa loko dyambu ritinyike matimba. Ati fani na muxaka lowunga antswisiwangiki hiku chava mavabyi naswona tilava vulawuri bya kahle, swakudya swa khwalithi na mati kuva tihanya kahle.
Leswinene hileswaku tikahle eka kutswala, titswala vana voringana khume kumbe kutlula hinkarhi wun’we. Leti ta xisaki nkarhi wun’wana tilava kupfuniwa kukurisa swingulubyani. Tihumesa mafurha yantsongo swinene loko swifananisiwa na nyama leyi tiyihumesaka, kukatsa na loko kupimanyisiwa na muxaka lowunga antswisiwangiki.

Translated by Ike Ngobeni