Kuhlanganiswa kwabo Logwaja Labadvuna nalaBasikati

© Judy Stuart

Labadvuna (Bologwaja Labadvuna)

Labadvuna kulomhlambi ngutona tilwane letinconywako lonato futsi bamele babengulabasetulu ngelizinga. Lolomdvuna angakhona lishumi lalabasikati ngenyanga ngakoke lufuto luyasakateka ngebantfwana labanye labaningi kunalomsikati munye lomitsi. Ngenyanga angakhokha lufuto lolungaba linani lalabancane labamashumi lasitfupha kuya kumashumi lasiphohlongo, kushiyane ngesikali sentalo kanye nekulunyulwa lokutfolwako.
Lalabadvuna bangabalula kubanaka ngekubuka nabasehhokweni lelikahle. Lomnyango loya ehhokweni kumele ubemukhulu ngalokwenele khona kutobalula kungenisa nekukhokha lomsikati kulelihhoko.
Labadvuna kumele bahlaliswe bodvwana. Bologwaja labadvuna lababili bangalwa kabi futsi bangaphakulana bodvwana malula. Njengoba labadvuna bajwayele kufutsa umchamo kubomakhelwane babo; kuhlukanisa lokucinile emkhatsini wemahhoko kungaba ngulokuhle.
©Judy Stuart

Labasikati (Bologwaja Labasikati)

Ngasosonkhe sikhatsi tsatsa lolomsikati umuyise kulolomdvuna. Lalabasikati batsandza indzawo futsi bangamcosha lolomdvuna endzaweni yabo futsi balwa naye uma angena angabitwa.
Uma ukhetsa lomsikati kwentela kuhlanganisa, hlola kutsi unato yini tingono letisiphohlongo kwentela bantfwana labaningi kanye nesitfupha sebantfwana labasemkhatsini.
Ungakafaki lolomsikati ehhokweni walolomdvuna, hlola kutsi akashisi. Mukhiphe ehhokweni lakhe bese umubhekisa phansi ngemikhono. Ngesandla sinye, tsintsa kahle sisila sakhe ngasemuva bese ucindzetela kahle kusisi wakhe. Umakwangasense kwakhe kukuncane phindze kupinki lohhwabile, mubeke ngemtimba ehhokweni lakhe, mukofoye kaningana kusuka enhloko kuya esisileni kwentela kumvusa uphindze umhlole futsi ngelilanga lelilandzelako. Lomsikati lolungele lomdvuna uvame kuvuvuka bese ubanelibala lelilukhwebeletane lotopele.
Beka lolomsikati ehhokweni walolomdvuna bese uyabukela. Uyasondzela bese lokuhlangana kwenteka ngekushesha. Lolomdvuna utombeka bese lolomsikati uphakamisa tinyawo tangemuva atisuse esiyilweni salelihhoko. Utofutsa kancane bese uyachama ngekutsi agicike abeyibhola ngasemuva kwalolomsikati bese uyawa, kungaba ngemuva noma ngasemaceleni. Lokuthula kutsatsa sikhatsi lesingetudlwana kwemzuzu munye noma mibili. Mela kuhlanganisa kwesibili, susa lolomsikati bese umubiyisela emuva ehhokweni lakhe.
Ekhadini lalolomsikati kulelihhoko (buka kubhalwa lokugciniwe) bhala phansi lelinga lekuhlangana, ligama noma inombolo yalomdvuna losetjentisiwe bese wenta umbhalo lomncane encwadzini lencane. Ngemuva, emva kwemalanga lamashumi lamabili nesikhombisa munike silulu sekutalela, lesigcwele tintsi tekunatsa noma tjani lobomisiwe. Labantfwana bafika ngelilanga lemashumi lamatsatfu noma emashumi lamatsatfu nakunye emva kwekuhlangana futsi bavame kutalwa ngetikhatsi temahora entsatsa kusa.
Lologwaja longumake ubese wenata silulu kulelibhokisi asebentise tintfo letikhona aphindze abeke tinwele esifubeni nasesiswini ente umbhedze kwentela bantfwabakhe. Akukavami kutsi logwaja lomsikati atale embikwebantfu.
Logwaja lomsikati utala ngekuphangisa bese ukhotsa bantfwabakhe kube yindlela yekubaklina asuse bantfwana labafile ababeke ngaseceleni. Uma sebomile ubese ubapha kudla. Labasikati badla kabili ngelilanga; nakuphuma lilanga nanoma kushona lilanga. Akukavami kutsi lomtalisi abone logwaja lomsikati apha kudla bantfwabakhe. Utsandza kubayedvwa angabonwa.
Uyabona kutsi ubatfolile bantfwabakhe ngekutsi kube nencumbi yetiboya noma tinwele ebhokisini.
Phazamisa lologwaja lomsikati ngekumnakekela (sandla lesigcwele tjani, incenye yilikherothi nalokunye lokuningi). vula ngebunono lesilulu, bala labantfwana bese uhlola kutsi kute yini labafile noma intalelwano lesele. Khweshisa umbhedze lomanti, mbonya labantfwana phindze bese ubashiya kanjalo kuze kube lilanga langakusasa.
©Judy Stuart

Translated by Phindile Malotana