Flora na Fauna eVredefort

© David Fleminger

Tindzawo Tetjani Biome

Indzawo lesabhola ye Vredefort isendzaweni yetintsatjana ebiome, endzaweni lecijile phakatsi kwe Highveld (indzawo lephakeme) netintsaba te Transvaal. Lenhlobo yentsaba ivame kutfulwa njenge Bankenveld, kepha lelisiko lakulesikhatsi lelihlukile lakulendzawo livela ngetinhlobo letingakajwayeleki. Ngesibonelo, tintfo Temahlatsi esiganga tivame kutfolwa emakhilomitha lamakhulu kuya enyakatfo tikhona, kufana ne Willow yeSiganga, iRed Ivory kanye ne Sihlahla tema Fern. Umfula wasemahlatsini longaselusentseni lwe Vaal nawo ungetelela kulelinani letilwane.
Etindzaweni letifihlakele nakuma crannies endzawo lesabhola, incumbi yema microhabitat, ema microclimate kanye netinhlobo temhlabatsi tisekela incumbi yetihlahla temmango. Luchwenchwe loluphelele lwe flora lusengakapheleli kahle, kepha kukhona licembu letihlahla lwato lelicishe lingemashumi layimfica nemfica kulendzawo. Ema Olive esiganga ajwayelekile futsi ayinhlanyelo lenkhulu yemhlaba kuletititjalo (Olea europaea subsp. Africana) itfolwa ekoppie ngaphandle kwe Parys. Licembu lale Tihlahla tase Acacia ne Protea nato tisakatekile.

Licembu Letihlahla tema Alien

Emacembu etihlahla tema Alien ayinkinga kule Dome. Tihlahla temu Gamu awelela ngalapho kucitsekela intalo yase Vaal, iPoplar, Weeping Willows kanye nalamanyeti emacembu e Prickly Pear nawo aphusha tibhidvo temudzabu. Ema hyacinth emanti avame kuba yinkinga, ngoba ayagcwala ngenombolo kulo Mfula we Vaal bese avala letindlela tekuhambisa emanti. Kungumsebenti lomkhulu lokubese kudzinga kutsi wenteke kwentela kubuyisa lendzawo esimeni sayo lesikahle.
Imphilo yetinyoni yiningi,nomakunjalo, ngemacembu langetulu kwemakhulu lamabili ekugcina emathwitsha ajabulile. Loku kufaka: emacormorant, heron,egrets, spoonbill, emavulture, ema eagle, kites, falcon, kestrel, guineafowl, lapwing, sandpiper, owl, nighjar, swifts, mousebirds, kingfishers, rollers, barbets, woodpeckers, swallows, martins, cisticolas, starlinfs, sunbirds, widowbirds, bishops, warblers, chats nema tits. Le Inlandsee Pan, leseceleni kwe Vredefort nayo yindzawo lemcoka yekuhlanganela kwetinyoni letihamba tindzawo.

Emacembu eData le Bovu

Noma nje le Dome beyivame kubalikhaya letilwane letinkhulu letisihlanu, tonkhe leletinkhudlwana tilwane betivame kutingelwa ngesikhatsi bafuyi batsatsa indzawo. Nomakunjalo, kusekhona emacembu lamashumi lasihlanu etilwane letincane langatfolwa, kufaka ekhatsi lasiphohlongo “eMacembu eData Lebovu”. iLeopard, rooikat, aardwolf, jackal, rock dassies kanye ne antelope asesekhona, futsi emapulazi etilwane kanye nalawo etemvelo asatigcina kuletigodzi tetilwane tesiganga.
iVredefort iphindze igcwele tilwane letihumako, kufana netinyoka, bofeceli kanye netilwanyana. Kunemcebo lonakekile wemacembu wemavivane, ngakoke nangabe ungumuntfu lotsandza letitilwane, lena nguyona ndzawo yakho! Ecinisweni, kutsiwa manengi kakhulu lamacembu alamavivane kule Dome kunase ndzaweni yase British iphelele.
Ngaphandle kwase Mfuleni we Vaal, le Dome igcinwa imanti ngekucitseka kwelitulu lelinani lemamilimitha lamakhulu lasitfupha nemashumi lamabili nesihlanu, emakhulu lasihlanu elimitha lawo lawa noma lehla ngetinyanga tasehlobo. Somiso, nomakunjalo, asikajwayeleki. Ehlobo, kuyashisa, kuba ngu 30°C bukhulu kuya ku 15°C ngekuncipha ngesikhatsi sasemini. Emalangeni sasebusika kufutfumele (kungaba ngu 18°C) kepha busuku bakhona bungabandza kakhulu.

Translated by Phindile Malotana