Emabhungane Lamancane Emfuyo

© Chris Daly

Tibe tinkhukhu tingasita ngekugcina tilwanyana letitsite kwentela kuhlola kuletinye tilwane tekufuywa, letifana netinkhomo kanye naletigegelete indlu, kulula kutsatsela itampan noma libhungane le tinkhukhu letinye. Letilwanyana letincane letimunya ingati tivame kubukwa ngesikhatsi sekuhlolwa kwetimfuyo, njengoba tibungu tingaba tinkhudlwana kancane kunemuhlwa futsi tingadla ebusuku uma tinyoni tilele. Tinkhukhu tekufuywa tingenta tinkinga letinkhulu umatishiywe tingakalashwa, ikakhulu nangabe letinyoni tikhicitwa ngetinombolo letinkhulu etindzaweni letikalekile.

Tibukeka Njani?

Tilwanyana tetinkhukhu tipatalele, timise kwendingilizi futsi tilula, lamakululu noma emakhatane lacinile lavame kuphatsa tinja kanye nemakati. Njengemuhlwa, tinemilente lesiphohlongo, ngaphandle kwesigaba sekucala setibungu lapho khona tinalasitfupha. Tingahluka ngelinani kusuka kuma mm lamatsatfu kuya kulalishumi nesihlanu ngekululeka, kushiyana ngaletilwane nekutsi ke noma tingabetidlile ingati.
Tingahlala kulokulinyiwe kwentela “kutfola” umholi, kepha ngekwenjwayelo tihlala etindzaweni letakhekile, letifana nemisele kanye netilulu. Letibungu tingaphila tinyanga letimbili phindze letingetulu, letibungu taletinye tilwanyana tingaphila umnyaka bese letindzala tingaphila iminyaka lengaba mitsatfu ngaphandle kwekudla ingati.

Timphawu tetilwanyana letiningi letingaphili?

Atenti kuphelelwa ngemandla nemfutfo kuphela etinyonini, kepha tingaletsa inombolo yetifo letiningi, letifaka emabhungane langasaphili kahle, yenta iphoyizini ematseni ato, Borrelia anserine, Borrelia spirochetes, Borreliosis, Spirochaetosis, Pastuerella kanye nesifo se West Nile.
Timphawu letihlangene netilwanyana letingaphili tifaka tilwanyana letichwalile, letilula, letehlile emtimbeni, letinciphe ekukhuleni, tinsiba letigocene, kungafuni kudla kahle kanye nekusheka. Tinyoni tivame kungahlaliseki kahle kanye nekubonyabonyeka ebusuku. Tinyoni letikhululekile tingaba nekungafuni kuya emahhokweni.
Uma kuhlolwa letinyoni, funa emacashata labovu lapho khona letinyoni tingabe tisutelwe khona. emabhungane lamancane avame kutfolwa agegeletele inhloko kanye nentsamo, lesikhala kanye netindzawo letondzile tetinsiba talomtimba kanye netinyawo netingalo. Khumbula noko, kutsi atiphili etinyonini kepha tidla ebusuku kuphela, ngakoke kuhlolwa kumele kwenteke esibaneni lesikhanya kahle ebusuku. Ehhokweni, kungaba nemacashata labovu eceleni kwemisele kanye nemisele lengakhomba kubakhona kwawo.

Translated by Phindile Malotana