Seenywa sa Drakone

© Roei Tabak

Ke eng Seenywa sa Drakone?

Seenywa sa drakone ke seenywa sa molatatšatšing sa go namela sa lapa la mokasetorofeie (Cactaceae). Gape e tsebja bjalo ka pitaya goba stroperi pšere gomme ke diphedi tša tlhago tša ka Mexico, Bogareng bja Amerika le Amerika Borwa.

Mokasetorofeie o o namela wa go swana le morara, ka medi ya go ya godimo, ye e tšweletšago dikenyo tša go selee tša go ba le dikgapetla tša boima bjo bo magareng ga digerama tše 150 le 600 gomme di tloga go bokhubedu-pinki go ya go serolane ka mmala. Ka lešokeng, e thekgwa ke mehlare, gomme e fetogile mehuta ya go tsenelela ka dinageng tše dintšhi, go akaretšwa mafelo a mangwe a ka Aforika Borwa. Ka ditshepedišong temothuo, tshepedišo ya go thekga e a šomišwa go dumelela go gola ka go katološwa le go buna bonolo.

Seenywa sa drakone se lewa se le foreše gomme se abiwa kaone se tonya. Matlalo a makoto a ebolwa ga bonolo go utolla mokgopha o mošweu go ya go wo bohubedu goba mokgopa wo mopinki wa mabala, ka peu e nnyane ya boso.

Mehuta ya Dienywa tša Drakone

Letlalo la seenywa sa brakone le ka tloga go bopinki goba serolane, mmala wa mokgopha o ka ba motšhweu, o bopinki bja go galoga go ya go bopinki bja go phatshima goba bokhubedu bja go tsenelela le peu ye ntsho, go swana seenywa sa kiwi.

Go be go dula go akanywa gore tatso ya seenywa sa drakone gantšhi se bapetšwa le mmala wa mokgopa. Mokgopa wo motšhweu o na le tatso ye e lekanetšego mola dibjalwana tše di pinki goba mokgopa wo mo khubedu gantšhi di hweditšwe di le sukiri le go ba matutu. Le tlhabollo ya dibjalwana tše kaone, kelo ye e ka se kgonego go šomišwa ka go bobotegi.

Go na le mehuta ya dienywa tša drakone ye e tsebjago ye e bjalwago; letlalo le le pinki-khibidu le mokgopa wo mo khibidu, seenywa sa drakone sa sewelo sa letlalo le serolane le mokgopha wo motšweu le seenywa sa drakone sa bopinki-bokhibidu le mokgopha wo motšhweu.

Gona bjale (2019) mehuta ye mebedi ye mekgolo ka ya dienywa tša dienywa di bjalwa ka Aforika Borwa Hylocereus undatus e na le mokgopa wo motšhweu le Hylocereus costaricensis e na le mokgopa wo mokhubedu. Bobedi bja diphedi tše di na le matlalo a bopinki-bokhibidu, eupša Hylocereus costaricensis ye e sukiri ya mokgopha wo mopinki e na le swikiri ya maemo a godimo gomme ke mmamoratwa.

Seenywa se serolwane sa drakone Hylocereus megalanthus ke diphedi tša go khukhuša marega. Ke ye nnyanenyana gomme e gola ka go nanya go feta mehuta ye mengwe gomme e amega kudu go disenyi le malwetši. E swikiri go feta mefuta ye mengwe ya letlalo le lekhubedu. Tlelaemente ya Aforika Borwa e dira seenywa sa drakone se serolane e sa ba ya maleba tšweletšong ya selegae.

Dibjalwana tše mpsha go tšwa ka Amerika Borwa le tše dingwe tše di tšweleditšwego ka California, di a bjalwa ka Aforika Borwa le go fetolwa ka seenywa sa ‘setšo’ sa drakone sa ka Aforika Borwa ka dibjalwana tša swikiri.

Mehuta ye e itšego ya seenywa sa drakone go swana le ‘Ruby ye Khubedu’ ya ka Indonesia e enya dienywa go tloga ka Perikgong go ya Manthole. Maemo a ka Aforika Borwa, le ge go le bjalo, ga se a maleba go tšweletšo ya ngwaga ka moka le mehuta ye e bunwa fela nakong ya dikgwedi tša selemo.

Translated by Lawrence Ndou