Mpshikela wa go swara dinonyana, yo gape a tsebjago bjalo ka mpshikela wa dinonyana, e fetogetše go ba ye nngwe ya ditšhošetšo tše dikgolo lefaseng tša bolwetši. Bolwetši bjo e sego fela bo hlola tahlego ye kgolo ya kgwebo ka go bolaya diketekete tša diruiwa tša dinonyana go kgabaganya lefase ngwaga o mongwe le o mongwe, eupša tše dingwe tša ditwatši, go swana le H5N1 le H7N9, gape e ka fetišetšwa go batho.
Mofuta wa H5N1 o thomilwe go alfašwa ka Hong Kong ka 1997, go ya ka Mokgatlo wa tša Maphelo wa Lefase wa Malwetše a Diphoofolo, gomme ya phatlalala go tšwa ka Asia go ya Yuropa le Afrika go tšwa ka 2003. Mofuta o o fetotšwego go batho ba 468 le go bolaya batho ba 282 magareng ga 2002 le 2009 le go fetetšwa go batho ba 233 le go bolaya ba 125 magareng ga 2010 le ngwaga wa 2014. Phetetšo ya go ba le dikelo tša mahu e theogetše fase go tloga fao, go ya ka Mokgatlo wa Maphelo wa Lefase go fa pego ya melato ye 145 le 42 ya mahu ka 2015, le melato ye 10 le mahu a mararo ka 2016 le molato ye meraro le lehu le le tee ka 2017.
Go fetela bathong, go fihla gabjale, go ikopanya thwii le go hlgana ka go kgoma ditikologong tše di fetetšwego goba tšeo di tšhilafaditšwego. Go na le letšhogo gore bolwetši bo ka fetogela go phatlalala go feta ka moo go kgontšhago gare ga batho.
Mehuta ye fapanego
Go feta 15 ya mehuta ya mpshikela ye e swarago dinonyana tšeo di lego gona tše gantšhi di hlophelwago magorong a mabedi ao a go ya ka bošoro bja bolwetši bja diruiwa tša maphego:
Twatši ye fase ya mpshikela e swarago dinonyana yeo e amanago le goba efe goba efe yeo e dika tša bolwetši.
Twatši ye godimo ya mpshikela wa go swara dinonyana, yeo e amanago le dika tše šoro tša malwetši le mahu a mantšhi.
Mohuta wa H5n8 ya go ata ka Aforika Borwa ka 2017 e be e sa fetelege go ya bathong, eupša e išitše go ya mahung a lego kgauswi le go makgolo a mabedi a diketekete tša dinonyana. Ba bangwe ba batšweletši ba begile gore dinonyana ga se tša bontšha dika dife goba dife tša bolwetši, eupša fela di hwele ka dipalo tša go tšhoša.
Dika
Go ya ba Dilaporotori tša Lancet le Kgoro ya Temo ya Mpshikela wa go swara Dinonyana- Letlakala la Dingaka tša Diphoofolo, bolwetši ka tsela ya bonolo o ka bewa bjalo ka mapheko a go ntšhiwa, tšweletšo ya mae ya go fokotšega tšweletšo goba dika tše di bonolo tša go hema, go swana le go ethimola goba sesego ses nnyane. Ka tsela ye e šoro, e sego fela tselana ya go hema ye e amegago, eupša gape le ditho tše dingwe tša ka gare, e lego seo se ka feletšago ka lahlegelwa ke madia ma ntšhi.
Ka tsela ye e šoro dika di ka akaretša tše dingwe tše di latelago:
Dinonyana di ka gomola kudu, tša lapa goba go bonala di na le kgatelelo ya maikutlo.
Go ka ba le go phokotšego ka lebelo ya tšweletšo ya mae, le ka bontšhi bja mae a kgapetla ye e bolete goba go hloka kgapetla.
Diphalala le dikamo tša dinonyana di ka ruruga le tše tletšego.
Le letlalo la sefahlego ka fase ga mahlo le ka ruruga le go ba botla bjo bo perese.
Tše di ka tšwelela ke conjunctivitis go ruruga leihlo.
Tše dingwe tša dika tša go hema di ka akaretša go gohlola, go ethimola le go palelwa ke go hema.
Dika tša methapo di ka akaretša go thathasela, melala go go bofana goba go golofala mapheko. Mehuta ye mengwe ya diruiwa tša maphego e ka lahlegelwa ke tekatekano ya go ema tša feletša di robetše fase di be di dira mesepelo ya dipetale ka maoto a tšona.
Tše di nago le mokgwa wa letšhollo.
Go ka ba le go lahlegelwa ke madi le ka mahlakanelong a lemora le bopele bja maoto a dinonyana.
Mahu a mmalwa a ka diragala mo matšatšing a mmalwa, gomme a latelwe ke phatlalala le kelo ya mahu a ka ikopanyang le go ya 100% mo nakong ya diiri tše 48.hafha ndi hune uya kona u vhona uri hu khou lwalwiwa
Translated by Lawrence Ndou