Mmino wa MaTsonga

Mmino wa Bohwa wo Humilego

©Dr Peter Magubane

Matsonga ba tsebega ka bohwa bja mmino wa bona bjo theilwego godimo ga go bapala karolo ya mehutahuta ya diletšo. Tše di ka arolwa ka magoro a mararo: stringed, phefo le percussion. 

Sedirišwa se se bohlokwa sa stringed ke notched vibrating bow (xizambi), yeo a bapalwago ke moletši yo a swerego lenti (ka tlwaelo bark goba thapo) ka meno a gagwe, go ntšha modumo; e resonators mo tikologong di kgauswi le dinotšhe tša fase ga bow, ka nako ya mmino. Xitendze ke bow ya go ba ba le calabash e šoma bjalo ka resonator. Mgangala, ye e sa letšwa le lehono, ke reed bow ya go lokela menwana, mola e le gore xipendana ke le lente la motato ya go ba le mokgoko wo mokoto wo hlakanego le tshipi.

Didirišwa tša Phefo ke tše di latelago: go putla flute (xitiringo) ka mašoba a mararo, diphaephe tša moemedi (nanga), le antelope Horn trumpet (mhalamhala).

©Dr Peter Magubane

Didirišwa tša percussion ke tambourines le difaki. Tambourine e folete (tsomane) e raloka ke dingaka tša setšo go alafa batho ba na lego moya wo mobe. Meropa e na le ndzumba le xigubu, di rolokwa go komeng ya bašemane le basetsana, ngoma e šomišwamo meletlong ya go bina.

Didirišwa tše pedi, (tše sego tša setlogo goba tsonga) di wela mo magorong a a latelago: piano ya letsogo ya go le malenete a seswai, a ka bago a 10 centimetres inches (4) ka botelele la 1 centimetre (1 / 2 bago) ka bophara, mo saddle ya fase ya karolo ya kota, e ralokwa ka go betha tshipi fela; ye nngwe ke sebopego sa xylophone keyboard ya legong le calabash resonators. 

Mmino wa seTsonga o fetogile go tloga mathomo ge o ngwadilwe ka 1920s. Lehono ke mmino wo tumelego ka mo nageng, o kopanya ditšo tša selegae le ditšo tša go tšwa dinageng tša ka ntle.

Translated by Lebogang Sewela