iSimangaliso Wetland kanye Nemilambo

Indawo Emkariso Mraro Lake St. Lucia

©Roger de la Harpe
Indawo egade siyazi nge-St. Lucia Wetland Park esesifundeni saKwaZulu-Natal sele itjhugululwe ibizo ngokomthetho yabizwa bona yiSimangaliso, indawo yomkariso mraro ekulilimi lelapha elifaneleko. Iphaga le ine-biodiversity, i-marine, itlhagu, amadamu, amahlathi kanye nenlwane zomango ezisukela engwenyeni, nakumashark ukuya kubokholo kanye nabobhejani. Ephageni yeSimangaliso sithola umlambo i-Lake St. Lucia onamanzi amanengi ukudlula eminye imilambo yeSewula Africa.

Umlambo iSibaya

©Roger de la Harpe
Ifetjhini etja yokwetha amabizo kusuwe amadala esele yenziwa enarheni le iyahlangahlanganisana kwesinye isikhathi, sele kusuwa amabizo wesikhathi sebandlululo, kufakwa wesikhathi sombuso wentando yenengi nakwenziwa njalo kukhitjhwa nomebhe omutjha (Umfolozi/uMfolozi/Mfolosi ngezinye iimbonelo). Njeke kungenzeka bona ibizo elitja lamalanga la lomlambo omkhulu wemvelo eSewula Africa yiSibayi, kuneSibaya.
Nanyana kunjalo umlambo waKwaZulu lo uzele iimfesi kanye nengwenya. Nakutjhinga ilanga iinyoni ezibokholo abadla iimfesi baphaphela emanzini babambe iimfesi, ama-hippo wona athoma ukukhonkothana. Urhona ukukubona koke lokhu nawukhamba nga-4x4, nasiphage eduze kwedamu lapha abantu bakhona babeke itafula letafula enga yi-bar abazenzele yona.

Umlambo i Ku-Hlange

©Roger de la Harpe
Yaziwa njenge-Kosi Lake, I-Lake Ku-Hlange ngenye yamadamu wetlhagwini adume ngamatrebhu alisungulo amaTsonga ahlala endaweni le abamba ngawo iimfesi. Umakhiwo waso ngewendabuko, ubunengi bawo zizindlu zotjani. Amatrebhu la akoni ibhoduluko, ngebanga lokobana avumela bona iimfesi zibaleke kwaphela kodwana nangebanga lokobana enziwe ngekhuni elihlanganiswe ngamakari womuthi we-raffia omila endaweni leyo.
Amatrebhu la ahluliswa ngubaba awadlulisela indodana yakhe, ngebanga lokobana sekuminyaka eyi-700 abantu abamhlobo wamaNguni la sebahlale endaweni le. Umlambo lo ungenzasi kwe-iSimangaliso Wetland park useduze komgcele wetjhingalanga ye-Mozambique nge-3 km.

Translated by Busisiwe Skhosana