Imibhede Yenkukhu

© Chris Daly

Iinkukhu ezinengi zikhuliswa emibhedeni erhatjhwa phezu kwefluru.Lokha nayitlhogonyelwa kuhle kuphuqula zehlalakuhle nezepilo zenkukhu. Ngokuvala ifluri kwenzela ukuzivikela amakhazeni.
Kudosa nomswamkama, ukungarhelebhi kwaphela ekwenzeni bona iinkukhu zihlale zomile kodwana kuphungula bona zithintane namakaka wazo okungabanga bona zivele amatjhathazi zitjhe neskhumba begodu zivuvuke.

Ziphi Insetjenziswa

©Chris Daly

Kunemithelela eyahlukeneko ekufanele iqatjangwe lokha nakukhethwa iinsetjenziswa zemibhede.

Kubalulekile bona kuqatjangwe ngendleko ngombana zinomthelela enzuzweni yekghwebo lenkukhu. I-Pine shavings kanye ne-sawdust, ngizo iinsetjenziswa ezibhederiswa khulu, kodwana kubudisi ukuzithola beziyabiza kwezinye iindawo, ama-hulls wereyisi angaba ngezinye zensetjenziswa nangabe akhona ngombana ayathengeka.

Abalimi, nanyana kunjalo, kufanele bangavalwa amehlo linani lensetjenziswa, ngombana ukubulungwa kwemali okwenziwe ngokusetjenziswa kwemetherayili enqhono, kungazasilisela imali esetjenziswe lokha nakuthengwa imikhiqizo ekuthomeni, umthelela wendleko zokuthuthwa zenani loke, sele aphelele kufanele nakho kukhunjulwe. Abalimi abanengi basebenzisa imatheriyali etholakala sele ilungele ukusebenza eduze emaplasini aseduze.

Iinkukhu zingakhiqiza umanyoro omnengi, njeke ukobana uzowulahlaphi kufanele nakho ukubeke emkhumbulweni.Amakaka wenkukhu, ihlanganisela yemibhede, umanyoro kanye nensiba zenza umanyoro omuhle. Abanye abalimi bawuthengisa njengesivundisi, lokha abanye bawusebenzisa ukuphuqula ukuvundisa ihlabathabo ematenini wabo wemirorho namtjhana emadlelweni. Ukobana isetjenziswe njengesivundisi, imatheriyali yemibhede kufanele ibe- biodegradable, ngamanye amezwi ihlephuke msinyana.

Lokha kukuphula umthetho ukuthengisa amakaka wenkukhu, njengokudla kwenlwana, ayimatheriyali ethengekako engana ma-protein kanye ne-nitrogen yenlwana ezifana nenkomo, imbuzi kanye nezimvu. Amakaka kufanele alungiswe ukukhandela bona angagulisi abantu kanye nenlwana .Kufanele agayeke msinya, angabi namarhalasi, iinsimbi nezinye izinto, imizimba efileko kanye namakhondlo sekubalwa nama-protein.Iinlwana ezidla ukudlokho kufanele zigonyelwe ukwenzela bona zingabanjwa bulwelwe be-botulism, kanye nobunye bama-bacteria eukubangela ukufa kwemisipha enlwaneni.

Ibengedosa amanzi msinya begodu, yome msinyana:

  • Amakaka amanzi angabanga bona amabele avele amatjhatjhani, ukutjha eenyaweni nesidumbu sekukhu esingafunwako .Begodu zikhipha i-ammonia enengi bezigcugcuzele ukukhula kwama-bacteria ayingozi kanye nama-fungi. Into ehlekungaba kukobana umswakamo wamakaka uhlale emalevelini ahlangana namaphesendi ayi-21 kuya kwayi-25.Anamathelana njengebholo, lokha nakamanzi khulu.
  • Abelula begodu atlhogomeleke.Imetheriyali kuzokufanela bona ihlale iphendulwa begodu itlhogonyelwa ngendlela efaneleko ukukhandela kobana iqine nokobana ibe nomswakamo khulu.
  • Itjhefu etjhaphulukileko, irhalasi, iinsimbi kanye nezinye izinto izingabanga ingozi . Ezinye iingodo zimumathe ama-fungi angaba yingozi enkukhwini .Amakelo wentongomani ayathengeka begodu ungenza ngawo imibhede yenkukhu, lokha usendaweni eseduze nalapha akhiqizwa khona, kodwana angabanamakhemikhali wokubulala iinunwana ayingozi.
  • Ukuvikela amadzinyani emakhazeni, ungasebenzisi isanda ngombana iinyoni azikghoni ukukhamba kuhle kiyo.
  • Izinto ezinobukhulu obuhlangana nendawo.Nanyana yini ekulu kunama-mm ayi-30 efana nomrhorhotjhi wesphila esigayiweko kanye netjhurhu zamaplanka kungalimaza iinyawo zenkukhu, kwenze bona umzimbazo ungasaba muhle .Imatheriyali encani kune-2 mm efana ne-saw dust iyingozi enkukhwini nepilweni yabantu

Translated by Busisiwe Skhosana