Iinunwana Ezimunya Iingazi Zangaphandle

© Roger de la Harpe

Ngaphambilini abafuyi begade babonakala bangatshwenyeki khulu ngemikhaza, neenunwana ezimunya ingazi ezifana nemihlobohlobo yemikhaza, iimbabo, neempukani.
Nanyana kunjalo, iintjhabalalisesi ziphila ngokumunya iingazi zeenkukhu begodu ngokwenza ngalendlela aziphilisi iinkukhu kabuhlungu kwaphela, kodwana ziba nomthelela omumbi epilweni yeenkukhu, ukukhula kwazo nokukhiqiza kwazo amaqanda.
Kobunye ubujamo zingabangela nokufa kwezinye zeenkukhu, ngokuthi kuhlukumezeke khulu amadzinyana begodu abanjwe sigandeleli sangomkhumbulo.
Iinkukhwezi zibanjwa mikhaza le khulu lokha nazihlangana neenlwani esele zinayo ezifaka hlangana amakhondlo nofana amadzinyana weenyoni, iinsetjenziswa, ezifana nama-crates. Ngokusebenzisa indlela yomkhizo ephezulu – lapho iinkukhu zisuke zibekwe ngobunengi endaweni eyodwa – abafuyi kufuneka bonyana bayelele khulu njengombana imikhaza le ingarhatjheka njengomlilo womango.
Abafuyi abagcina iinkukhu ezitjhagalako zizizumele ukudla, kufuze okungasenani, bahlole kanengi iinkukhwezo ukwenzela ukubona imiraro ngaphambi kobanyana ingasakghoni ukulawuleka.

Ubusayisayi/iintwala

Ama-Avian lice kumhobo ohlukileko okhethekileko, ziphila ngokudla iinkhokho zesikhumba nofana ukuhlubeka kweensiba, zinjalo nje azihlali isikhathi phezu komuntu nofana esilwanini. Zinjalo nje kungenzeka bonyana zikulume, usale unamabala namathuthuva abovu, kuqakathekile bonyana umbathe izembatho namadlhavu avikelako lokha usebenza ngeenkukhu ukulwisana neentjhabalalisezi.

Zibonakala zinjani nawuzicalileko?

Zinemihlobo ehlukahlukeneko, kuthi umhlobo omunye nomunye ube nendawawo oyithandako ekukhwini, ukusuka eensibeni ukuya eempikweni, umzimba nofana ihloko.
Zinobude obungaba yi-2mm ukuya ku-5mm, abunamaphiko, bunemilenze esithandathu, busipara begodu bunombala osuka kosarulana okukhanyako ukuya kozotho.
Amaqandabo angaba nombala omlotjhana-okuvangeke nomhlotjhana ukuyela embaleni osarulana okukhanyako begodu abekelwa ngobunengi ndawonye.

Amatshwayo weentjhabalalisi?

Iinkukhu ezibanjwe ziintjhabalalisezi zibonakala zihlangahlangene begodu zingakarisi. Amasibazo ayahlangahlangana bekakhithike, begodu zibonakala zingahlaliseki, ziyaziqhoba, ziyazinghwaya zizumana nesizo.
Ukuluma kwesikhumba sazo kungagcina sele kubanga amagcikwana atshwayelanako. Ukwanda kweentjhabalalisezi kuba nomthelela omumbi emkhiqizweni wokubekelisa walezo eziduna nazihlangana nezisikazi, umkhiqizo wamaqanda walezo ezisikazi kanye nokunona ngokudluleleko kwamadzinyana.
Kungabangela nokobana kufe amadzinyana asesemancani. (funda ngokuzeleko mayelana nokulawulwa kwemikhaza, iimpukani, iimbabo nezinye iintjhabalalalisi)

Translated by Johannes Nkosinathi