Crested Barbet
Ubhor’imitthi Omabalabala

© Shem Compion

Ukukwakheka nokuvela

Ngamasibayo anamabala amanengi kanye nomlomo oqinileko nobanzi, inyoni le ibonakala lula khulu begodu ihlukile. Inombala osarulana okumatharhatharha kanye nobuso obubomvu nesidlhogoriyana esinzima.
Amathumbayo aneensiba ezisarulana okuqarheke ngombala omhlophe begodu inombala onzima nobanzi entanyeni. Inehloko esarulana nomzimba onamasiba amhlophe nokunzima, inombala obomvu esiphethweni somzimba, umbalayo lo ukhambelana kuhle nehlathi. Zinjanlo nje zinetjhada eliphezulu.

Ukudla

Inyoni le idla iinunwana, kanye namaqanda wezinye iinyoni neenthelo.

Ukuhlangana nokubekela

Zihlala ngaphakathi kwemigodi yemithi nofana lapho kubizwa i-Sisal log esivandeni. Ziphila ngambili begodu zakha isifunda ngesikhathi sokuhlangana neduna nokubekalisana. Ubukhulu besifunda sazo buhluka ukuya ngeendawo zazo zokuhlala. Amaqanda abekelwa phakathi kwenyanga kaKhukhulamungu ukuya kuNobayeni. Zibekela iqanda linye ukuya qobe lilanga agcine sele amahlanu.
Ukufukama kuthatha amalanga alisumi nantathu ukuya kalisumi nekhomba, zivamise ukuthoma ngeqand lesibili nofana lesithathu, begodu lokhu kuvamise ukwenziwa ngezisikazi. Amadzinyana aqoqoselwa anganamasiba begodu angaboni. Afunzwa iinunwanani bazali bawo bobabili. Umsuqwa nofana uthuvi esele bomile bususwa ngaso soke isikhathi esidlekeni. Agcina ukuthuthelwa ukudla ngemva kwamalanga amasumi amathathu nanye. Kukhe kwagadangiswa ukuhlangana kwazo neziduna ezingabalelwa kezihlanu.

Ukuziphatha kwazo

Zivamise ukutholakala ngayinye nofana ngambili. Zithanda ukweqayeqa phasi ehlabathini nazizumana nokudla, zinjalo nje zibizana nofana zilila ziphezulu emagatjeni womuthi ovulekileko. Aziphaphi lula begodu ziphapha kwaphela ibangana elifitjhana. Iinyonezi zihlalangaphakathi kwemigodi yemithi. Zinephimbo nofana itjhada eliphezulu, itjhada lazo lizwakalela phezulu begodu zikghona ukulidosa isikhatjhana.
Zinjalo nje zinenturhu tle, begodu ziqotjha bezigijimise ezinye eziza esifundeni sazo, kanye nalezo ezifuna ukuzithathela isidlleke ezivamise ukuba mhlobo wekhabo, ziqotjha kanye namazuba. Kukhe kwagadangiswa bona zisahlele ikhondlo bezabulala nenyoka.

Indawo yokuhlala

Zihlala emahlathini womhlobo we-savannah kanye ne-sub-urban gardens, emahlathini aminyeneko kanye namagega namanzi agijimako.

Lapho zitholakala khona

Iinyonezi zijayeleke khulu eSewula ye-Afrika.